NEWTIMES

Bakü, 3 Ocak 2020 – Newtimes.az

Azerbaycan, 2019 yılında tüm alanlarda büyük başarılar kazandı. Kapsamlı analizler bu başarıların ülke yönetiminin mükemmel politika gerçekleştirmesi sayesinde sağlandığını gösteriyor. Vatandaşların refah düzeyinin yükseltilmesi, sosyal güvenlik, maaşlara ve emekli parasına zam yapılması yönünde önemli gelişmeler kaydedildi. Ayrıca birtakım dev stratejik altyapı projeleri gerçekleştirildi. Bunun yanı sıra bölgesel iş birliği yönünde önemli adımlar atıldı. Dış politikada da kayda değer ilerlemeler elde edildi. Azerbaycan hem komşuları hem de Avrupa ve Asya ülkeleriyle ilişkilerin derinleştirilmesi yönünde de ciddi başarılar kazandı. ABD'yle stratejik iş birliği üst düzeye ulaşmış durumda ve çeşitli alanları kapsıyor. Avrupa Birliği'yle Azerbaycan arasında ilişkilerin gerek ekonomi gerekse de diplomasi alanında derinleştirilmesi karşılıklı faydalı iş birliği için yeni imkanlar sağlıyor. Bu önemli gelişmeler açısından Azerbaycan'ın 2019 yılında faaliyetinin önemli hususları üzerine detaylı değinmenin faydalı olacağını düşünüyoruz.

Sosyal devlet: Azerbaycan verimli adımlar atıyor

Geride bırakılan senede yapılan işlerin kapsamlı analizi her ülke için ciddi önem taşımaktadır. Bu analizler sonucunda tümüyle devletin doğru bir politika izleyip izlemediği, yapılan hataların düzeltilmesi için gereken adımların atılmasına ilişkin planlar belirlenir. Aynı zamanda geleceğe yönelik kararlı bir şekilde yürümek için somut adımları belirlemek fırsatı doğuyor. Azerbaycan'da yaşanan süreçlerin analizi de ciddi bir önem arz ediyor. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, bu hususa özellikle vurgu yapıyor.

Geçtiğimiz sene Aralık ayında yerel gazetecilere verdiği kapsamlı röportajda Azerbaycan Cumhurbaşkanı bu konuda şöyle söyledi, ''2019 yılı bitmek üzere ve doğal olarak bu senede yapılan işler, ülkemizde ve bölgede yaşanan olaylar son derece ciddi bir analiz gerektiriyor. Bir hususu açık ve net söyleyebilirim; bu sene ülkemiz için başarılı olmuştur. Yıl başında belirlediğimiz tüm hedeflere başarıyla ulaşılması sağlanmıştır. Azerbaycan, 2019 yılında başarıyla gelişmiştir. Bu gelişme önümüzdeki yıllarda da isabetli adımlar atmamıza ve 2020 yılının da ülkemiz için başarılı olacağına olanak sağlıyor."

Devlet başkanının yılın önemli olaylarının ciddi analiz edilmesi zaruretine vurgu yapması büyük önem arz ediyor. Böylece ülkede her adımın detaylı biçimde gözden geçirilerek, kapsamlı analizler yaparak, oluşan durumu bilimsel-tahminsel açıdan iyice değerlendirilmek suretiyle atılması gerektiğine bir kez daha vurgu yapılıyor. Cumhurbaşkanı Aliyev, bu bağlamda önümüzdeki yıl için de başarılı adımların atılmasının mümkünlüğünü ayrıca ifade etti. Nitekim Azerbaycan, her değişiklik için hazırdır ve yaşanan süreçlere hızlı tepki vermek iktidarındadır.

2019 yılında Azerbaycan'ın hayata geçirdiği programlar, iç ve dış politika alanında gerçekleştirdiği planlar bu tezin doğruluğunu tamamen onaylıyor. Bu noktada iç politika ile dış politika arasında mükemmel uyumun olduğunu da vurgulamak gerekir. Bu iki istikamet birbirile tamamen örtüşüyor.

Bu konuda kıyaslama yaptığımızda Azerbaycan'ın, 2019 yılında her iki istikamet doğrultusunda yeniliklere imza attığı görülüyor. Bu hususlar ülkenin potansiyelinin hızla geliştirilmesine, belirlenen alanlarda somut netice elde edilmesine, uluslararası alanda ülkenin saygınlığının yükseltilmesine imkan sağlamıştır. Diğer bir değişle, 2019 yılı sadece ortaya konulan planların tamamen uygulanmasıyla değil, sosyal, ekonomi, politika, kültür, jeopolitika alanlarında yeni değerlerin oluşturulmasıyla nitelendirilmektedir. Tüm bu nitelikler stratejik açıdan önem arz ediyor. Çünkü gerçek anlamda devlet oluşumunun yeni aşamasının başladığını ifade edilmektedir.

Bu bağlamda 2019 yılında yaşanan önemli gelişmeler konusunda yorumlarda bulunabiliriz. Azerbaycan, iç politika alanında, özellikle ekonomi, sosyal, vatandaşların sosyal güvenliğinin sağlanması, maaşlara ve emekli parasına zam yapılması yönünde kayda değer girişimlerde bulundu. Cumhurbaşkanı bu adımları şöyle ifade etmiştir, ''...bizler hiçbir sosyal projeyi ertelemedik. Tüm sosyal yükümlülükleri yerine getirdik. Ekonomi alanında son derece ciddi adımlar atmak zorunda kaldık. Fakat sabitlenmeden sonra kalkınmanın ilk belirtilerinin geçtiğimiz yıl görülmeye başladığını düşünüyoruz. Bu yıl ise kalkınma artık tüm alanları kapsamaktadır. Kalkınma ekonominin tüm parametreleri üzere açıkca görülmektedir.''

Dünyanın gelişmiş ülkelerinin bile mali ve ekonomik krizlerle boğuştuğu bir aşamada Azerbaycan'ın böyle bir başarı sergilemesinin takdir edilmesi lazım. Özellikle kaydetmek gerekir ki bahsi geçen kalkınma Azerbaycan'da petrol üretiminde düşüşün yaşandığı bir dönemde gerçekleşiyor. Bu hususa vurgu yapan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, bu konuda düşüncelerini şu şekilde ifade etmiştir, ''Ekonomide yüzde 2'yi aşan genel büyüme sağlanmıştır. Bu belki de dikkat edilecek bir rakam olarak görülemeyebilir. Ama bunun en önemli nedeni petrol üretiminin düşüşe geçtiği bir dönemde sağlanmış olması. Azerbaycan'da gayrisafi yurt içi hasılada (GSYİH) petrol önemli bir ağırlığa sahip. Fakat petrol dışı alanlarda yüzde 3,5 civarında ekonomik bir büyüme sağlanmıştır. Bu hacimde büyümeyi düşük bir rakam olarak görmemek gerekir. Bu büyümenin daha büyük olması lazım ve bunu başaracağız.''

Böylece Azerbaycan yönetimi, kritik durumlarda bile kapsayıcı şekilde değerlendirmeler yapıyor ve devlet oluşumu sürecini verimli bir şekilde geliştiriyor. Elde edilen veriler söylediklerimizi tamamen onaylamaktadır, ''Petrol dışı sanayi alanında yaklaşık yüzde 14'lük bir büyüme elde edilmiştir... Tarım alanında büyüme yüzde 7'yi aşıyor... Enflasyon 11 ayda neredeyse yüzde 2,6 düzeyinde. Dış ticaret hacminde de artış görülmektedir. Petrol dışı ihracatımızda büyüme neredeyse yüzde 14-15 seviyesinde görülüyor... Dış borc hacminde de düşüş sağlanmıştır. Gayrisafi yurtiçi hasila içerisinde dış borcun oranı yüzde 17'e ulaşmıştır ve bu açıdan dünya genelinde 9. sıradayız... Bu yıl para rezervlerimizde 4,5 milyar dolarlık bir büyüme elde edilmişdir. Şimdi para rezervlerimiz 50 milyar dolara ulaşmıştır.''

Bu açıdan konu sadece ekonomik büyümeyi sağlamaktan ibaret değildir. 2019 yılında Azerbaycan'da sosyal, ekonomi ve yönetim açısından ciddi reformlar gerçekleştirildi. Şimdi analistler, ülkede maaşlara ve emekli paralarına zam yapılmasına ilişkin çok sayıda analizler yapıyorlar. Yapılan analizler bu sürecin hızla ilerlediğini ortaya koymaktadır. 2020 yılının ilk ayı itibarile emekli paralarına ilaveten yüzde 15 seviyesinde zam yapılması ön görülmüştür. Tüm bu başarıların sağlanması için başarılı ve kapsamlı bir politikanın uygulanması gerekmektedir. Çünkü komşu ülkelerde bu tür bir gelişme söz konusu değildir. Bu hususlar Azerbaycan yönetiminin gerçek anlamda gerek kapsayıcı gerekse de pratik açıdan başarılı bir politika izlediğinin göstergesidir.

Bölgesel iş birliği ve güvenlik: 2019 yılında dış politikanın iki önemli özelliği

İç politikada elde edilen bu başarılar bazında dış politikanın tüm öncelikli yönlerinde ve enerji politikasının hızlı ve kararlı bir şekilde geliştirilmesinde de kayda değer başarılar sağlandı. 2019 yılında Azerbaycan, jeopolitik ve jeoekonomik öneme haiz Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) projesinin Avrupa bağlantısının açılışını yaptı.

Bu husus tümüyle Avrupa'nın da enerji güvenliğinde önemli rol oynamasına kesin gözüyle bakılan Güney Gaz Koridoru'nun yapımı aşamasında ciddi bir önem arz ediyor. Cumhurbaşkanı Aliyev, bu konuya şu şekilde değinmiştir, ''TANAP projesinin kullanıma sunulması kayda değer bir başarı, tarihi bir başarıdır. Neredeyse Güney Gaz Koridoru'nun önemli kısmını oluşturan bu proje önceden belirlenen daha düşük fiyata başarıyla tamamlandı. TANAP projesi bizim stratejik aktifimiz. Bu projenin hayata geçirilmesi için büyük gayret ettik... TANAP, Avrupa gaz hattının – Transadriyatik doğalgaz boru hattının (TAP) da yapımına imkan sağladı. Bu proje de yüzde 90 düzeyinde tamamlandı... Tüm bu projelerin girişimcisi Azerbaycan'dır. TANAP'ta yüzde 50'lik bir paya sahip Azerbaycan, projenin önemli yatırımcılarındandır. TAP'ta ise yüzde 20'lik bir paya sahibiz ve diğer projelerde de payımız bulunuyor. Onun için bu tarihi bir önem arz ediyor.''

Elbet, enerji projelerinin yanı sıra ulaştırma projeleri de ülkemiz için stratejik önem taşımaktadır. 2019 yılında Azerbaycan, bu yönde tarihi nitelikte adımlar atmıştır. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Bakü-Tiflis-Kars demir yolunun kullanıma sunulmasının tarihi bir olay olmasına özellikle vurgu yapıyor. Bu sayede başlangıcını Afganistan'dan götüren taşımalar açısından Avrupa'ya kadar büyük bir alanda Azerbaycan kilit bir rol oynamaya başlamıştır. Bunun yanı sıra Cumhurbaşkanı Aliyev, Türkiye ile demir yolu bağlantısının da meydana geldiğini ayrıca vurgulamıştır. Azerbaycan, bu tür projelerle Doğu-Batı ve Kuzey-Güney ulaştırma koridorları açısından Güney Kafkasya bölgesinde kavşak rolunu oynaya başlamıştır. Bu da ulaştırma ve lojistik hizmetlerin jeopolitik değer seviyesine ulaştırılması anlamına geliyor. Doğal olarak bu sürecin sürdürülmesi ön görülüyor.

Az önce bahsi geçen başarılar açısından dış politikada atılan adımların da yeteri kadar başarılı olduğu görülüyor. Bakü, Ermenistan-Azerbaycan Yukarı Karabağ sorununun çözümünde kararlı bir tutum sergileyerek, Ermenistan'da yeni yönetimin kışkırtıcı adımlarının önüne geçilmesini sağladı. Azerbaycan, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın ve ekibinin, Hankendi'deki ayrılıkçı-teröristlerin de çözüm sürecinde yer almasına ilişkin planlarını engelledi. Aynı zamanda Azerbaycan, bölgesel çapta güvenliğin sağlanması ve iş birliğinin derinleştirilmesi yönünde de ciddi adımlar atmayı sürdürdü.

Bu bağlamda Bakü'de Türk Dili Konuşan Ülkelerin ve Bağlantısızlar Hareketi'ne üye ülkelerin katılımıyla gerçekleşen zirvelerin düzenlenmesini özellikle kaydetmek gerekir. Çünki söz konusu zirvelerde yaklaşık 130 ülke Azerbaycan'ın yürüttüyü politikaya açık şekilde destek sergiledi ve böylece alınan kararlarda özellikle ülkenin toprak bütünlüğünün sağlanması gerekliliği bir kez daha yerini aldı.

Azerbaycan, 2019 yılında dış politikada çok kültürlülüğün, medeniyetler ve dinler arası diyalogun oluşturulmasına da önem vermekte devam etmiştir. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in, Bakü'de düzenlenmiş olan Dünya Dini Liderleri 2. Zirvesi'yle ilgili düşünceleri bu açıdan ilgi doğuruyor. Cumhurbaşkanı Aliyev bu konuda, ''Azerbaycan bu yönde kararlı bir politika izliyor ve bu politikanın basit nedenleri bulunuyor. Öncelikle söz konusu politika ve bu doğrultuda yapılan işler, izlediğimiz politika ülkede istikrarın sağlanmasına hizmet ediyor. Azerbaycan, farklı milletlerin ve dinlerin temsilcilerinin yaşadığı bir ülke. Azerbaycan'da tüm dinlerin ve milletlerin temsilcileri bir aile ortamında yaşamaktadırlar... Ayrıca biz gerek tarihi geçmişi gerekse de günümüzde izlediği politika açısından Azerbaycan'ın, bu misyonu üstlenebileceğini düşündük. Çünkü iş birliğine odaklanan politika yürütüyoruz. Sadece iş birliği aracılığıyla dış politika alanında amaçlarımıza ulaşabileceğimizden eminim,'' şeklinde konuşmuştur.

Böylece Azerbaycan, 2019 yılında iç politikada elde ettiği başarılarla dış politika alanında başarıların sağlanması süreci arasında uyum sağlayabilmiştir. Tüm istikametlerde politikanın her iki özelliği birbirini tamamlamıştır. Bu ise Azerbaycan'ın gelecek başarılarının habercisidir.

Newtimes.az