Bakü, 27 Şubat 2018 – Newtimes.az
Aslında bunu yazmayacactım. Çünkü Azerbaycan Cumhurbaşkanı
İlham Aliyev, Yeni Azerbaycan Partisi`nin (YAP) 8 Şubat 2018 tarihinde düzenlenen
dördüncü kongresinde ülkenin iç ve dış politikası hakkında geniş ve kapsamlı
bir konuşma yapmıştı. Ancak daha sonra Ermeni, Rus ve Fransız yetkililerin
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in kongredeki konuşması üzerine yaptığı
açıklamalardan sonra bu yazıyı yazmanın gerekli olduğunu düşündüm.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan-Azerbaycan
ilişkilerine ve topraklarımızın Ermenistan tarafından işgaline değinerek
şunları söyledi:
"Ayrıca belirtmeliyim ki, tarihsel topraklarımızı
unutmamalıyız ve unutmuyoruz. Bu gelecekteki çalışmalarımızın bir yönlendirmesi
olmalıdır, nasıl ki, bugün bu doğrultuda çalışıyoruz. Bizim tarihî topraklarımız
İrevan Hanlığı, Zengezur ve Göyçe bölgeleridir. Genç nesil ve dünya bunu
bilmeli. Ben memnunum ki, bu konuda – bizim ezeli topraklarımızın tarihi ile
ilgili şimdi büyük bilimsel eserler hazırlanıyor, filmler çekiliyor, sergiler
düzenleniyor. Önümüzdeki yıllarda bu doğrultuda daha aktif olmalı ve dünyanın
farklı yerlerinde sergiler ve sunumlar yapmalıyız. Çünkü Erivan bizim tarihsel
topraklarımızdır ve bu tarihi Azerbaycanlı topraklarına geri dönmeliyiz. Bu
bizim siyasi ve stratejik hedefimizdir ve kademeli olarak bu hedefe
yaklaşmalıyız"
[i]
.
Bu beyanatdan sonra başta Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan
olmak üzere, Dışişlerin`den, Ermenistan parlamentosundan çeşitli yetkililer
"bir kaşık suda fırtına koparmaya" başladı ve bu meselenin ülke
sınırları dışında müzakere edilmesine çalıştı.
Gerek Ermenistan`ın, gerekse Rusya ve Fransa'nın konuya
ilişkin görüş bildirmesini analiz etmeden önce Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj
Sarkisyan'ın Azerbaycan ve Türkiye'ye yönelik toprak iddialarını kısaca
hatırlatmak yerinde olacaktır.
2011 yılında Ermenistan'da düzenlenen Ermeni dili ve
edebiyatı yarışmasını kazananlar Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ile görüşürken,
yarışmanı kazananlardan biri ona şöyle bir soru sormuştu: "Batı
topraklarımızı Ağrı dağı ile beraber geri alabilir miyiz?" Sarkisyan bu
soruya şöyle cevap vermişti: "Bu sizin kuşağa bağlı. Örneğin, benim kuşağım
görevini başarıyla yerine getirdi. 1990'lı yıllarda vatanımızın bir parçası
olan Artsakh'ı (Dağlık Karabağ`ı) düşmandan kurtardık. Her neslin bir görevi
vardır. Sizin de ileride bizim gibi görevlerinizi yerine getirip-getirmemeniz
birlik ve beraberliğinize bağlıdır." (http://www.haberiniz.com/yazilar/haber36711-Karabagi_biz_aldik_Agriyi_size_biraktik.ht¬ml).
Bu bilgi, Cumhurbaşkanının resmi web sitesinde yayınlanmaktadır. (http://president.am/events/visits/rus/?visits=2&id=290).
Serj Sarkisyan ABD'de faaliyet gösteren Carnegie
Uluslararası Barış Vakfı program direktörü olan Thomas de Waal`a yaptığı
açıklamada Hocalı Soykırımı ile ilgili şöyle demişti: "Hocalı'ya kadar
Azerbaycanlılar bizimle sadece şaka yaptıklarını düşünüyorlardı.
Azerbaycanlılar Ermenilerin sivil nüfusa el kaldırmayan insanlar olduğunu
düşünüyorlardı. Tüm bu düşüncelerin değiştirilmesi gerekiyordu. Bu da oldu.
Aslında bizim savaşımız diğerlerinden farklıydı. Bizde etnik temizlik yapıldı. Başka
türlü olamazdı da"
[ii]
.
Serj Sarkisyan Türkiye ile ilgili soruya verdiği cevapta Azerbaycan
topraklarını işgal ettiklerini, Türkiye'den toprak talep ettiklerini, Hocalı
ile ilgili söylediklerinde Azerbaycanlılara karşı, kendisinin de belirttiği
gibi sivil nüfusa karşı soykırım yaptıklarını itiraf etmiştir.
İlginç olan şudur ki, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in Irevan
hakkındaki açıklamalarını yanıtlayan Rusya ve Fransa, Sarkisyan'ın söylediği sözler
konusunda sessiz kalmıştı. Burada hassas bir hususu belirtmek önemlidir. Sarkisyan`ı
işlediği askeri suçlarına göre itham etmeyen Rusya ve Fransa, Cumhurbaşkanı
İlham Aliyev'in dile getirdiği fikirlere acele görüş bildirmiştir. Bu iki
ülkenin AGİT Minsk Grubu eşbaşkan ülkeleri olduğuna dikkat çekmek de önemlidir.
YAP`ın songresinde Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in dediği
gibi "Bizim tarihi topraklarımız İrevan Hanlığı, Zengezur, Göyçe ilçeleridir".
Evet, bunu Ermenistan da, Rusya da, Fransa da çok iyi biliyor. Ama mevcut durumda
bunu dile getirmeye cesaretleri yetmiyor, toprakları işgale maruz kalan
Azerbaycan'ın değil, işgalcı Ermenistan'ın yanında olduklarını bildirirler.
Aşağıda İrevan Hanlığı'nın ve Nahçıvan'ın Çarlık Rusyası
tarafından işgal edilmesinden sonra Rusya memurlarının kendilerinin hazırladıkları
nüfusun listeye alınması tablosunu hiç bi açıklama vermeden paylaşıyorum. Bu,
Rus arşivlerinde bulunan istatistiksel bilgilerdir.
Tablo 1. Ermeni bölgesi nüfusunun sayımının
sonuçları (1832. İ.Şopen`e göre).
[iii]
|
Adı
|
Müslümanlar
(Azerbaycanlılar)
|
Yerli ermeniler
|
İran`dan gelmiş ermeniler
|
Osmanlı`dan gelmiş
ermeniler
|
Toplam
|
|||||
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
|||||
|
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
|
1. İrevan merkez
|
1807
|
7331
|
567
|
2369
|
366
|
1715
|
11
|
48
|
2751
|
11463
|
|
İlçeler
1.Kırkbulaq
|
81
|
383
|
262
|
1396
|
216
|
1043
|
38
|
231
|
597
|
3053
|
|
2.Zengibasar
|
910
|
5413
|
133
|
603
|
442
|
2360
|
-
|
-
|
1485
|
8376
|
|
3.Gernibasar
|
753
|
4176
|
34
|
145
|
1211
|
5359
|
-
|
-
|
1998
|
9680
|
|
4.Vedibasar
|
574
|
3449
|
2
|
15
|
200
|
1069
|
-
|
-
|
776
|
4533
|
|
5.Şerur
|
1306
|
6510
|
-
|
-
|
336
|
1757
|
-
|
-
|
1641
|
8267
|
|
6.Sürmeli
|
709
|
4832
|
935
|
5892
|
299
|
1459
|
261
|
1342
|
20204
|
13525
|
|
7.Derekənd-Parçenis
|
589
|
3267
|
1
|
5
|
-
|
-
|
-
|
-
|
590
|
3272
|
|
8.Seedli
|
160
|
1004
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
160
|
1004
|
|
9.Talin
|
91
|
420
|
74
|
416
|
-
|
-
|
185
|
1144
|
350
|
1980
|
|
10.Seyidlı ve Aksakkalı
|
311
|
1754
|
6
|
28
|
-
|
-
|
-
|
-
|
317
|
1782
|
|
11.Sərdarabad
|
276
|
1337
|
469
|
3214
|
66
|
356
|
4
|
21
|
815
|
5428
|
|
12.Körpübasar
|
400
|
2592
|
897
|
5290
|
518
|
2897
|
35
|
176
|
1850
|
10955
|
|
13.Abaran
|
-
|
-
|
11
|
58
|
330
|
2018
|
1116
|
6857
|
1487
|
8933
|
|
14.Dereçiçek
|
231
|
1300
|
92
|
552
|
575
|
3535
|
539
|
3263
|
1437
|
8650
|
|
15.Göyçe
|
9196
|
49875
|
3498
|
20073
|
4559
|
23568
|
3674
|
21639
|
20927
|
115155
|
Nahçıvan bölgesi
|
Adı
|
Müslümanlar
(Azerbaycanlılar)
|
Yerli ermeniler
|
İran`dan gelen ermeniler
|
Osmanlı`dan gelen ermeniler
|
Toplam
|
|||||
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
|||||
|
Nahçıvan
merkez
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
|
İlçeler
1.Elinceəçay
|
909
|
3641
|
156
|
719
|
265
|
1110
|
-
|
-
|
1330
|
5470
|
|
2.Nahçıvan
|
979
|
4194
|
150
|
776
|
941
|
4507
|
-
|
-
|
2070
|
9477
|
|
3.Mevazi-Hatun
|
282
|
1497
|
43
|
224
|
-
|
-
|
-
|
-
|
498
|
2643
|
|
4.Hök
|
292
|
1375
|
43
|
224
|
-
|
-
|
-
|
-
|
335
|
1599
|
|
5.Dereleyez
|
1001
|
6510
|
-
|
-
|
336
|
1757
|
8
|
27
|
1574
|
30507
|
|
Toplam
|
3893
|
17138
|
530
|
2690
|
2137
|
10652
|
8
|
27
|
1574
|
30507
|
Ordubad bölgesi
|
Adı
|
Müslümanlar
(Azerbaycanlılar)
|
Yerli ermeniler
|
İran`dan gelen ermeniler
|
Osmanlı`dan
gelen ermeniler
|
Toplam
|
|||||
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
|||||
|
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
Aile
|
Kişi
|
|
Ordubad
merkez
|
767
|
3262
|
-
|
-
|
36
|
182
|
-
|
-
|
803
|
3444
|
|
İlçeler
1.Ordubad
|
146
|
552
|
36
|
215
|
14
|
76
|
-
|
-
|
196
|
843
|
|
2.Eylis
|
77
|
347
|
214
|
1356
|
29
|
183
|
-
|
-
|
320
|
1886
|
|
3.Deste
|
317
|
1533
|
62
|
346
|
-
|
-
|
-
|
-
|
379
|
1879
|
|
4.Bilev
|
289
|
1210
|
39
|
208
|
-
|
-
|
-
|
-
|
499
|
2317
|
|
5.Çennep
|
79
|
343
|
49
|
263
|
-
|
-
|
-
|
-
|
128
|
606
|
|
Toplam
|
1675
|
7247
|
400
|
2388
|
250
|
1340
|
-
|
-
|
2325
|
10975
|
Erməni bölgesinde toplam
|
|
Müslümanlar
|
Yerli
ermeniler
|
İran`dan gelenler
|
Osmanlı`dan
gelen ermeniler
|
Yezidi Kürdleri
|
Toplam
|
||||||
|
Toplam
|
16078
|
81749
|
4428
|
25151
|
6949
|
35560
|
3682
|
21666
|
67
|
180
|
31201
|
164450
|
Tablo 2. 1914-1920 tarihlerinde bu
günkü Ermenistan sınırları dahilinde etnik gruplar
[iv]
|
|
1914
|
1916
|
1918
|
1919
|
1920
|
|||||
|
|
Bin kişi
|
Toplam%
|
Bin kişi
|
Toplam %
|
Bin kişi
|
Toplam %
|
Bin kişi
|
Toplam %
|
Bin kişi
|
Toplam %
|
|
Ermeniler
|
646,1
|
65,9
|
739,9
|
68,4
|
931,2
|
73,3
|
877,5
|
91,2
|
691,0
|
95,7
|
|
Müslümanlar
|
279,7
|
28,5
|
282,5
|
26,8
|
290,0
|
22,8
|
58,5
|
6,1
|
10,0
|
1,4
|
|
Türkler
|
265,1
|
27,0
|
167,1
|
25,4
|
-
|
-
|
-
|
-
|
10,0
|
1,4
|
|
Kürdler
|
14,6
|
1,5
|
15,4
|
1,4
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
Diğerleri
|
55,1
|
5,6
|
50,0
|
4,8
|
(50,0)
|
3,9
|
25,7
|
2,7
|
21,0
|
2,9
|
|
Toplam
|
980,9
|
100,0
|
1052,9
|
100,0
|
1271,1
|
100,0
|
691,7
|
100,0
|
722,0
|
100,0
|
Tablo 3. 1989-2011 tarihlerinde Ermenistan`ın
etnik özelliği
[v]
|
Etnikler
|
Azlıkların 1989
senesine esasen sayıları
[vi]
|
Azlıkların 2001
senesine esasen sayıları
[vii]
|
Azlıkların 2011
senesine esasen sayıları
|
|
Yezidiler
|
51 976 (1,6 %)
|
40 620 (1,3 %)
|
35 308 (1,2 %)
|
|
Ruslar
|
51 555 (1,6 %)
|
14 660 (0,5 %)
|
11 911 (0,4 %)
|
|
Süryaniler
|
5 963 (0,2 %)
|
3 409 (0,1 %)
|
2 769 (0,09 %)
|
|
Kürdler
|
4 151 (0,1 %)
|
1 519 (0,05 %)
|
2 162 (0,07 %)
|
|
Ukraynalılar
|
8 341 (0,2 %)
|
1 633 (0,05 %)
|
1 176 (0,04 %)
|
|
Yunanlar
|
4650 (0,1 %)
|
1176 (0,04 %)
|
900 (0,03 %)
|
|
Gürcüler
|
1 364 (kalanlar
arasında 0,3 %)
|
696 (kalanlar
arasında 0,1 %)
|
617 (0,02 %)
|
|
Farslar
|
Bilgi yok
|
Bilgi yok
|
476 (0,02 %)
|
|
Beyaz Ruslar
|
1061 (kalanlar
arasında 0,3 %)
|
257 (kalanlar
arasında 0,1 %)
|
Bilgi yok
|
|
Almanlar
|
265 (kalanlar
arasında 0,3 %)
|
133 (qklanlar
arasında 0,1 %)
|
Bilgi yok
|
|
Yahudilər
|
676 ((kalanlar
arasında 0,3 %)
|
109 (kalanlar arasında
0,1 %)
|
Bilgi yok
|
|
Polşalılar
|
270 (kalanlar
arasında 0,3 %)
|
97 (kalanlar
arasında 0,1 %)
|
Bilgi yok |
Dr. Hatem Cabbarlı
[i]
Bakıda Yeni
Azərbaycan Partiyasının VI qurultayı keçirilib, https://azertag.az/xeber/Bakida_Yeni_Azerbaycan_Partiyasinin_VI_qurultayi_kechirilib_YENILANIB_4-1135286, 08.02.2018.
[ii]
‘Serzh
Sargsyan Interview Revisits Khojaly and the Karabakh War,’
http://www.eurasianet.org/node/65055, February 27, 2012.
[iii]
Şopen İ.İ, ‘İstoriçeskiy pamyatnik sostoyaniya
Armyanskoy oblasti v epokhu prisoedineniya k Rossiyskoy imperii’, SPB,
1852, str. 543-599.
[iv]
Каvkazskiy
kalendar na 1917 god. Тiflis, 1916. Statiçeskiy otd., Str. 177- 237; Korkotyan
Z, Naselenie Sovetskoy Armenii za
poslednie sto let, str. 164 -167, 184-185, XLVI -XLVII (na arm yaz); Vosstanavlenie
narodnogo khozyaysta Armyanskoy SSR (Мaterialı i dokumentı za 1921-1928 gg.) / Pod
red. А.О. Маarukhyana, Еrevan, 1958.C.V. (Etniçeskiy sostav isçislen avtorom), V
istoçnikakh azerbaydjançı pokazanı pod nazvaniem "musulman” ili "turok”
[v]
Etniçeskie
menşinstva v Armenii, https://ru.wikipedia.org/
[vi]
Buniatyan,
Gayane ‘How does Armenia educate its public administrators in protecting and
managing ethnic diversity?’, Yerevan State University.
http://www.nispa.org/files/conferences/2006/papers/200604172316380.Gaya-ne%20Buniatyan%20Paper%20on%20Ethnic%20Minorities%20of%20Armenia.doc
[vii] Postoyanoe naselenie po vozrastu i naçionalnosti. Dannıe perepisı Respublika Armeniya 2001 г., http://docs.armstat.am/census/pdfs/51.pdf
Macron Fransası ve Doğu Akdeniz siyaseti
Dünya barışı kavramının uluslararası arenadaki mevcut kargaşa içerisinde unutulduğunu ve yerini ne olursa olsun kazanma hırsının aldığını müşahede ediyoruz.
Daha...