NEWTIMES

Dünya siyasi haritasının çizilmesinde ve uluslararası sistemin yeniden şekillenmesinde oldukça etkili bir yere sahip olduğu son gelişen olaylara birlikte bir kez daha teyit edilen Akdeniz havzası ve onun kalpgâhı durumundaki Doğu Akdeniz, jeopolitik-jeostratejik önemiyle tarihi rolünü oynuyor. Küresel-bölgesel güç ve güç adaylarının projelerinin kesiştiği yeni bir "hesaplaşma" adresi olarak ön plana çıkan bölge, "beka" tayin edici rolünden ötürü her geçen gün daha da keskinleşen bir güç mücadelesine sahne oluyor. Yunanistan'a koşulsuz destek vererek krize müdahil olan Fransa, Batı'nın lejyoner gücü olarak Türkiye'yi NATO'nun sorunlu üyesi konumuna sokmayı ve Akdeniz havzasında sömürge gücü olarak "Büyük Fransa"yı yeniden inşa etmeyi hedefliyor.

Yazıya ortasından girelim: Suriye'de yaşanan bu son krizin tüm dünya açısından taşıdığı tehdit boyutu halen anlaşılabilmiş değil. Meseleyi sadece "kimyasal kullanımı" ve ona verilen, artık bir klasik haline dönüşmüş "akıllı füze cevabı" ile geçiştirmek; devekuşunun tehlike anında kafasını kuma sakladığı o meşhur hikâye ile eşdeğer olacaktır. Daha da vahimi, bizi o devekuşunun yerine koyacaktır.

Doğu ve Batı arasında yaşanan güç mücadelesinde saflar her geçen gün daha da netleşiyor

Meşhur İran diplomasisi yaptı yine yapacağını… Satranç oyunundaki son hamlesi, açıkçası tüm kafaları karıştırmış vaziyette. Bugün, "hangi İran" ve "ne yapmaya çalışıyor" soruları bir kez daha revaçta… Çok değil, bundan üç-beş ay öncesine kadar tüm dünyada farklı bir İran algısı ve imajı vardı. Amiyane tabirle "mangalda kül bırakmayan", "kuyruğu dik tutan" ve bu kapsamda başta Lübnan ve Suriye olmak üzere, Ortadoğu bölgesinde ABD ve İsrail ile üstü örtülü bir savaş yürüten İran söz konusu idi...

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in seçimler sonrası ilk ziyaretini Türkiye'ye yapması, iki ülke arasındaki "normalleşme krizi" ile ilgili son kırıntıları tarihe gömmesi kadar, yeni "Birlik" arayışlarına işaret etmesi boyutuyla da oldukça önemli. Verilen karşılıklı mesajlar ve gecikmeyen Ermenistan tepkisi bunu fazlasıyla teyit ediyor. Nitekim ziyaretin gerçekleştiği saatlerde Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'ın işgal altındaki Yukarı Karabağ'a gerçekleştirdiği çalışma ziyareti de bunun bir göstergesi.

Türkiye-Suriye sınırı buram buram provokasyon kokuyor. Türk F-16'ları tarafından düşürülen Suriye helikopteri sonrası Cilvegözü Sınır Kapısı'nın Suriye tarafında patlatılan "misilleme bombası", Türkiye ve bölge açısından oldukça kritik bir sürece işaret ediyor. "Örtülü hesaplaşmalar", bölgesel-küresel çapta değişme eğilimi göstermeye başlayan yeni denge ve denkleme bağlı olarak daha da artacağı yönünde bir izlenim uyandırıyor. Bu kapsamda, ABD-Rusya ikilisi öncülüğünde...

"Soğuk Savaş"ı kaybeden Rusya'nın Suriye'de bu kadar direnç göstereceğini ve hatta bu ülkede etkili bir konuma, varlığa ve çıkarlara sahip olduğunu muhtemelen pek çok kimse tahmin etmiyordu. Bu kapsamda, St. Petersburg'da gerçekleştirilen G-20 Zirvesi bir dönüm noktası olarak karşımıza çıkıyor. Bu tarihe kadar Suriye krizinde inişli-çıkışlı bir tepki politikası izleyen ve hatta son kimyasal silah kullanımı sonrası bir savaşın tarafı olmayacağını açıklayan Rusya'nın bu sefer tavrını çok daha net ortaya koyması...

Başkan Obama topu Kongre'ye atarak üzerindeki baskı ve sorumluluğu kısmen azaltmış durumda. Fakat bu, ABD'nin Suriye'ye yönelik sınırlı operasyonu gerçekleştirmeyeceği anlamına gelmiyor. Çünkü, izlediği politika ve çizdiği kırmızı hat, kendisini böyle bir operasyona "sınırlı" da olsa mahkum etmiş durumda. Suriye'yi kısmen de olsa cezalandırmadığı takdirde "caydırıcılık" gücünün, "kararlılığının" ve "prestijinin" sorgulanacağına inanıyor. Bu ise, ABD açısından hegemon güç statüsünün sarsılması demek. Nitekim, Beyaz Saray'dan yapılan açıklamalar...

İslam coğrafyası aslına dönmek istiyor ve görünen o ki, İhvan ya da onu iktidara taşıyan "Arap Baharı'', burada arı kovanına çomak sokmuşa benziyor. Bu ise, küresel anlamda dengelerin alt üst olacağı yeni bir süreç anlamına geliyor ki, meselenin bam telini de zaten burası oluşturuyor. Böyle bir olasılık ise, hiç kuşkusuz, küresel anlamda bir kırılma demektir ki, güç kaybı yaşayan Batı'nın ve hatta yükselişe geçen "İslamsız Doğu''nun üçüncü...

İslam dünyası yeni bir yapılanmaya zorlanıyor. "Ilımlı İslam Projesi" bu bağlamda ya yeniden "yeni iç dinamikler" ile revize edilecek ya da yerini bir başka projeye bırakacak.