NEWTIMES

Azərbaycanın müharibədən sonrakı planlarında Ermənistanın dağıtdığı və təhqir etdiyi mədəni-dini abidələrin bərpası xüsusi yer tutur. Azərbaycanlılar Qarabağ regionundakı tarixi məscidlərinin son 30 ildə donuz damına çevrilməsini böyük hiddətlə qarşılayıblar. Bu məsələdə azərbaycanlıları Qarabağ regionunda faktaraşdırıcı missiya ilə məşğul olmuş beynəlxalq vasitəçilər – Fransa, Rusiya və ABŞ-ın fəaliyyəti də məyus edib. Çünki onlar regiondakı dini abidələrin vəziyyəti ilə bağlı məsələni heç vaxt qaldırmayıblar.

Azərbaycan Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Müzəffər Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu sentyabrın 27-dən Ermənistanın hərbi təcavüzünə cavab olaraq işğal altında olan torpaqlarımızı azad etmək üçün genişmiqyaslı əks-hücum əməliyyatları həyata keçirməklə yanaşı, xalqımız bütünlüklə dövlətimizin başçısının ətrafında səfərbər oldu. Azərbaycan torpaqlarının hər qarışının azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlər, qüdrətli ordumuzun şanlı tarix yazaraq düşmən üzərindəki sarsıdıcı zərbələri, eləcə də işğalı altında olan şəhərlərimizin, yaşayış məntəqələrimizin, həmçinin müxtəlif istiqamətlərdə strateji yüksəkliklərin işğalçılardan azad edilməsi xalqımızda böyük inam və ruh yüksəkliyi yaratdı.

Azərbaycanın müstəqilliyini bərpa etməsindən 29 il ötür. Təəssüf ki, müstəqilliyimizin ilk illəri Azərbaycanda faktiki hakimiyyətsizlik, iqtidarla xalq arasında ən ümdə milli hədəflər naminə vəhdət və həmrəyliyin olmaması, hakimiyyət uğrunda mübarizə şəraitində keçmiş, ölkənin maddi, mənəvi, iqtisadi resursları dağıdılmışdır. Belə bir vəziyyət Azərbaycanın ərazi itkilərinə səbəb olmuş, dövlətimiz vətəndaş müharibəsi təhlükəsi ilə üz-üzə qalmışdı.

Ermənistanın qonşu dövlətlərə qarşı iddiasından əl çəkməsi bölgədə əməkdaşlığa yeni yollar açar. 30 ilə yaxındır ki, ermənilərin Azərbaycana qarşı fəaliyyəti, onun torpaqlarını işğal etməsindən daha çox Ermənistan ziyan çəkir. "Əməkdaşlıq yolu" erməniləri, Ermənistanı ələbaxımlıqdan da xilas edər. Odur ki, Azərbaycan torpaqlarını işğaldan azad etməklə region dövlətlərinə və beynəlxalq ictimaiyyətə yeni layihə təqdim etdi: "Regional əməkdaşlıq, regional münaqişələrdən faydalıdır''. Bundan bölgədəki maraqların hamısına pay çatar.

Fransanın maskası artıq yırtılmışdır. Qaradan o tərəfə rəng yoxdur. Sözü ilə əməli üst-üstə düşməyən bir dövlətlə yol yoldaşı olmağa dəyməz. Müstəqil, suveren dövlətin ərazini parçalamağı özünə rəva bilən, separatçılığı, terrorçuluğu dəstəkləyən bir dövlətlə yalnız başa düşdüyü dildə danışmaq lazımdır. Rəsmi Bakı artıq xəbərdarlıq etmişdir ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə qəsd edən, onu parçalamaq niyyətinə düşən hər hansı ölkə lazımi cavabı alacaqdır. Ermənistan kimi saysız-hesabsız müharibə cinayətləri törətmiş dövlətə dəstək verənlərlə Azərbaycan bir sırada dura bilməz.

Azərbaycan Ordusunun 44 günlük müharibədə işğal altındakı torpaqların əhəmiyyətli bir hissəsini azad etməsi və bundan sonra Ermənistanın təslim olması, Rusiya və Türkiyənin regiona sülhməramlılarını göndərməsi bütün Cənubi Qafqazda geosiyasi vəziyyəti və qüvvələr nisbətini kəskin dəyişdi.

Minsk qrupunun digər həmsədrləri olan Fransa və ABŞ diplomatik kanallar vasitəsilə Moskvadan incidiklərini bildiriblər. Onlar hesab edirlər ki, artıq "Ermənistanın kapitulyasiyası haqqında akt" adı ilə daha məşhur olan döyüş əməliyyatları zonasında atəşkəs haqqında üçtərəfli bəyanatın hazırlanması və imzalanması ərəfəsində və gedişində bu iki həmsədr "unudulub".

ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri olan Fransa ermənipərəst fəaliyyəti ilə Azərbaycan və Türkiyəni narazı salacaq bütün addımları atıb. İndi də Fransa Senatı noyabrın 25-də Dağlıq Qarabağdakı qondarma "qurumu" tanımağı düşünür. Fransa Senatının belə bir qətnaməni müzakirəyə çıxarmağa hazırlaşması isə Bakı və Ankarada ciddi narazılığa səbəb olub. Lakin qeyd olunmalıdır ki, Fransa Senatı bu məsələ ilə bağlı müsbət qərar qəbul etsə belə, qəbul edilən qətnamənin heç bir hüquqi çəkisi olmayacaq. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün toxunulmazlığı beynəlxalq hüquqla qorunur və hansısa ölkənin bir orqanı bu müddəanı poza bilməz.

Əks halda, Ermənistanda antirusiya eksperimenti yenidən həyata keçirilə bilər.

Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsi ilə bağlı münaqişənin açarının Rusiyada olduğun deyənlər haqsız deyilmiş. Düzdür, 44 günlük döyüşlər bu açarın Azərbaycanın əlində olduğunu da göstərdi. Ancaq problemin yaranma tarixinə nəzər yetirsək, onun müəllifinin daha çox çar Rusiyası, keçmiş SSRİ və Rusiya olduğu da sirr deyil. Bu baxımdan sentyabrın 27-də başlayan döyüşlərə və ondan sonrakı prosesdə Kremlin mövqeyi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Son hadisələr zamanı ABŞ az qala susmuşdu. Fransa Ermənistana hər cür yardımlar etməklə yanaşı, onlara siyasi dəstək də verirdi. Rusiyadan da işğalçılara yardımlar axın edirdi. Hətta, Moskvanın müttəfiqi İran İslam Respublikasının da Ermənistana dəstək verdiyinə dair məlumatlar yayılırdı. Bu baxımdan ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrlərinin mövqeyi orta hesabla Ermənistanın xeyrinə idi.