NEWTIMES

Ermənistan qoşunlarının işğal olunmuş Qarabağ ərazisində məğlubiyyəti, eləcə də Bakının sentyabrın 27-dən başlayaraq endirdiyi zərbələr Nikol Paşinyan rejimini süqutla üz-üzə qoyub. Çoxsaylı insan və ərazi itkiləri barədə həqiqətləri gizlətməsinə baxmayaraq, "Qarabağ miatsumu" ideyasının çökməsi barədə məlumat ictimaiyyətə məlum oldu və məyusluq yaratdı. Ötən gün baş nazir Paşinyan çağırışa düşməyən şəxsləri könüllü şəkildə orduya yazılmağa çağırıb. O deyib ki, "münaqişə zonasında bəzi sahələrdə ağır vəziyyət yaranıb". Hökumətdən kütləvi narazılığı qızışdıran amillərdən biri də Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərini tərk edərək Yerevana yollanan və bununla şəhərdə gərginliyi artıran Qarabağ ermənilərinin axınıdır.

Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinin işğaldan azad edilməsi istiqamətində əks-hücum əməliyyatı davam edir. Otuz ilə yaxındır bu münaqişənin həllinə vasitəçilik missiyasını üzərinə götürənlərin yarıtmaz fəaliyyəti nəticəsində Qarabağdakı separatçılar və Ermənistanın iştahası böyüdü. Separatçılıq və işğalı davam etdirən ermənilərin ən böyük havadarı rolunda Fransa da çıxış edir.

Avropa İttifaqı sürətlə dəyişən qlobal geosiyasətdə öz yerini və rolunu yenidən müəyyənləşdirməyə çalışır. Bunun üçün Brüssel, Paris və Berlin müəyyən addımlar atmağa cəhdlər göstərirlər. Bütövlükdə Aİ-nin bu istiqamətdə ciddi uğuru gözə dəymir. Son zamanlar bu təşkilatın rəhbərlərinin ifadə etdiyi tezislər də göstərir ki, hələlik Brüssel qeyri-müəyyən vəziyyətdədir. Hətta bir sıra siyasi məqamlarda, məsələn, NATO məsələsində, ziddiyyətli mövqe tutur. Terrorla mübarizənin prinsipləri də birmənalı qiymətləndirilmir. Miqrasiya siyasəti aydın deyil, fərqli mövqelər vardır və s. Bütün bunlar yekun halında Aİ-nin qonşuluq siyasətində böhranın yarandığını göstərir.

Belarusda baş verən hadisələri ekspertlər geniş analiz edirlər. Xüsusilə Qərb ekspertlərinin böyük marağına səbəb olan bu hadisələr lokal geosiyasi təsirə malik deyillər, əksinə, onların bütövlükdə Avropada ümumi geosiyasi və təhlükəsizlik mənzərəsinə təsir ehtimalı yüksək qiymətləndirilir. MDB məkanı üçün də, şübhəsiz ki, indi Belarusda baş verənlərin əhəmiyyəti çoxdur. Hətta Aleksandr Lukaşenko bir neçə gün əvvəl bəyan etmişdi ki, MDB-yə üzv ölkələrin rəhbərlərinin sammitində həmkarlarına onun ölkəsində nələrin meydana atıldığı haqqında informasiya verəcəyini vəd edib. Bunda əsas məqsədinin postsovet ölkələrinin Qərbin geosiyasi və siyasi tələsinə düşməsinin əngəllənməsi olduğunu A.Lukaşenko açıq deyib.

Azərbaycan Prezidenti dünyada öz nüfuzu olan siyasi liderlərdən biridir. Ölkəyə rəhbərliyi müddətində bir sıra təşəbbüslərin müəllifi olmaqla yanaşı, İlham Əliyev ədalətli və obyektiv mövqeyi ilə də tanınır. Məhz bu kimi keyfiyyətlərin birbaşa nəticəsidir ki, BMT Baş Assambleyasının 75-ci sessiyası çərçivəsində BMT-nin 75 illiyinə həsr edilmiş yüksək səviyyəli iclasda Azərbaycanın dövlət başçısı altıncı çıxış edib. Özü də qürurvericidir ki, həm siyasi ritorika, həm də məzmun baxımından strateji və çox aktual tezislər irəli sürüb. Onu ayrıca vurğulamaq gərəkdir ki, Azərbaycan Prezidenti eyni zamanda iki statusda iclasda nitq söyləyib: Qoşulmama Hərəkatının sədri və Azərbaycan Prezidenti kimi! Hər iki statusda çox uğurlu çıxış edib. Dəqiq məntiqə və aydın müddəalara əsaslanan çıxışında beynəlxalq əhəmiyyətli məsələləri lakonik izah edən İlham Əliyev öz təkliflərini irəli sürüb.

Ermənistanın əvvəlki dövrlərdə və son sutkada Azərbaycana qarşı törətdiyi təxribatlar cavabsız qalmayacaq. Bu cavab isə Ermənistanda xaosa səbəb ola bilər. İşğalçı dövlət tərəfindən törədilən təxribatlar deməyə əsas verir ki, Nikol Paşinyan hakimiyyətdə olduğu 2 il 5 ay ərzində dövləti idarə etmək üçün təcrübə toplaya bilməyib. Çünki dövlət sərhədində törədilən bütün təxribatlar onun hökumətinin ziyanına işləyir. Bu hər kəsə gün kimi aydın bir məsələdir. Bunu paşinyançılar bilmirsə, yaxud ona əməl etmirlərsə, deməli, Ermənistanı Nikol deyil, başqa qüvvələr idarə edir. Paşinyanın və komandasının zəifliyindən istifadə edərək Azərbaycana qarşı son 3 ayda ard-arda təxribatlar törədirlər. Bunu Azərbaycana təzyiq vasitəsi də saymaq olar. Belə ehtimal etmək olar ki, Ermənistandakı zəif hakimiyyətdən istifadə edən həmin qüvvələr rəsmi Bakının səbrini yoxlayır, Azərbaycanda qarışıqlıq salmaq istəyirlər.

Ermənistanda hakimiyyət və müxalifət hələ də özünü təsdiqləyə bilməyib. Deməli, 2018-ci ilin mayında baş verən hakimiyyət dəyişikliyindən sonra qurulan yeni rejim özünü demokratik, islahatçı, anti-korrupsioner, qərbyönlü, anti-Rusiya və s. kimi təqdim etməyə çalışdı. Ancaq ötən müddət ərzində iddialarına nail ola bilməyib. Keçmiş prezidentlər Robert Koçaryan və Serj Sarqsyanın hələ də azadlıqda olması bunu təsdiqləyir. Ermənistan KİV-in məlumatına əsasən, Koçaryanın əmlakının bir hissəsinə qoyulan həbs götürüləcək. Sarqsyanın kürəkəni və ölkənin Vatikandakı keçmiş səfiri Mikael Minasyan barəsində həbs qətimkan tədbirinin seçilməməsi kimi faktlar Nikol Paşinyan hökumətinin may "inqilabının şüarlarını" yerinə yetirə bilməməsinə aid dəlillərdəndir. 2016-cı ilin aprel döyüşləri ilə bağlı Ermənistan parlamentində aparılan araşdırma da hələlik nəticəsiz qalıb.

Bu günlərdə müşahidəçilər Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həlli üzrə onsuz da darmadağın olmuş sülh prosesində növbəti "kərpicin düşməsi"nə şahid olub. Səbəbi Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın həyat yoldaşı Anna Akopyanın avqustun sonunda Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərində keçirilmiş hərbi təlimlərə qatılmasıdır. Onun üzərində Azərbaycanın rəmzi olan hədəfləri nişan alması sosial şəbəkələrdə xüsusilə geniş yayılıb. Halbuki, Akopyan cəmi 2 il əvvəl əlində gül dəstəsi tutaraq, sülh çağırışı edirdi...

Koronavirus pandemiyasının tüğyan etdiyi hazırkı tarixi mərhələdə dünyanın üç böyük gücü – Amerika, Rusiya və Çin arasında münasibətlərin daha da pisləşdiyi barədə ekspert fikirlərinə tez-tez rast gəlirik. Həqiqət naminə demək lazımdır ki, həmin ölkələrin hər biri digərini kəskin tənqid edir. ABŞ Çin-i insan haqlarını tapdalamaqda, sivil dünyaya təhlükə törətməkdə qınayır. Rusiyanı silahlanmanın məhdudlaşdırılması ilə bağlı müqaviləni pozmaqda suçlayır. Moskvanı dünyanın müxtəlif regionlarında geosiyasi proseslərə qarışmaqda ittiham edir. Kremlin Yaxın Şərqdə və Avropada atdığı addımları tənqid edir. Pekin isə Amerikanı özünün daxili işlərinə qarışmaqda günahlandırır. Bunların beynəlxalq hüquqa ciddi zərər vurduğunu ifadə edir. Rusiya da Amerikanı beynəlxalq arenada qanunların aliliyinə məhəl qoymamaqda, dövlətlərin daxili işlərinə müdaxilə etməkdə suçlayır. Bu sırada NATO-nun London sammitində Rusiyanın Çinlə bərabər təhlükə kimi xarakterizə edilməsini qərəzli sayır. Yekun olaraq bu cür qarşılıqlı ittihamlar üç böyük dövlət arasında münasibətlərə xeyli risklər gətirir və qlobal geosiyasi vəziyyətin daha həssas səviyyəyə yüksəlməsinə təkan verir.

Təxminən 200 il əvvəl olduğu kimi yenə Azərbaycan torpaqlarına ermənilər köçürülür. Azərbaycanın düşmənləri Cənubi Qafqazda yürüdülən müstəmləkəçilik siyasəti nəticəsində aborigen, yerli sakin olmayan, gəlmə ermənilərə dövlət yaratmaqla özlərinin yaratdıqları beynəlxalq hüququ tapdaladılar. Osmanlı dövlətinə qarşı birləşib onu parçalayandan sonra türk imperiyasının düşmənləri Orta Şərqdə, xüsusilə Livanda, Suriyada Türkiyəyə (sonradan Azərbaycana) qarşı müxtəlif təşkilatlar yaratdılar.