NEWTIMES

Minsk qrupunun digər həmsədrləri olan Fransa və ABŞ diplomatik kanallar vasitəsilə Moskvadan incidiklərini bildiriblər. Onlar hesab edirlər ki, artıq "Ermənistanın kapitulyasiyası haqqında akt" adı ilə daha məşhur olan döyüş əməliyyatları zonasında atəşkəs haqqında üçtərəfli bəyanatın hazırlanması və imzalanması ərəfəsində və gedişində bu iki həmsədr "unudulub".

Əks halda, Ermənistanda antirusiya eksperimenti yenidən həyata keçirilə bilər.

Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsi ilə bağlı münaqişənin açarının Rusiyada olduğun deyənlər haqsız deyilmiş. Düzdür, 44 günlük döyüşlər bu açarın Azərbaycanın əlində olduğunu da göstərdi. Ancaq problemin yaranma tarixinə nəzər yetirsək, onun müəllifinin daha çox çar Rusiyası, keçmiş SSRİ və Rusiya olduğu da sirr deyil. Bu baxımdan sentyabrın 27-də başlayan döyüşlərə və ondan sonrakı prosesdə Kremlin mövqeyi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Son hadisələr zamanı ABŞ az qala susmuşdu. Fransa Ermənistana hər cür yardımlar etməklə yanaşı, onlara siyasi dəstək də verirdi. Rusiyadan da işğalçılara yardımlar axın edirdi. Hətta, Moskvanın müttəfiqi İran İslam Respublikasının da Ermənistana dəstək verdiyinə dair məlumatlar yayılırdı. Bu baxımdan ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrlərinin mövqeyi orta hesabla Ermənistanın xeyrinə idi.

Azərbaycan ictimaiyyəti noyabrın 10-da sülhməramlı sözü ilə yenidən rastlaşdı. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında imzalanan bəyanatla cəbhədə atəşkəs elan edildi. Həmin bəyanata əsasən, Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinə Rusiyanın sülhməramlı kontingenti daxil oldu.

Hazırda Cənubi Qafqaz dramatik hadisələrlə dolu tarixinin gərgin səhifələrindən birini yaşamaqdadır, halbuki yaşanmaqda olan dövrün mürəkkəbliyinə baxmayaraq Azərbaycanın şanlı hərbi-siyasi tarixinin növbəti şanlı səhifəsi yazılır. Ermənistan silahlı qüvvələri Dağlıq Qarabağa məqsədyönlü şəkildə gətirilmiş muzdlu terrorçu quldur dəstələri və himayəçi dövlətlərin hərbi qüvvələrinin köməyi ilə 1988-1994-cü illər arasındakı dövrdə Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsini və bölgənin ətrafındakı 7 rayonu işğal edərək 26 il ərzində vaxtilə çiçəklənən bir diyarı "boz zonaya" çevirmişdi. Azərbaycan Ordusu Ermənistanın 6 il ərzində apardığı müharibə nəticəsində işğal etdiyi torpaqların böyük bir hissəsini cəmi 44 gün ərzində işğaldan azad edərək Ermənistan silahlı qüvvələrinin "məğlubedilməzliyi haqqında mifi" darmadağın etdi, işğal dövründə yaradılmış mühəndis-istehkam qurğularının külünü göyə sovurdu, milli ordumuzun gücü və potensialını bütün dünyaya göstərdi.

Azərbaycan 44 günlük müharibədə bölgədə yeni şərait yaratdı. Ermənistan danışıqlar yolu ilə çıxmaq istəmədiyi işğal etdiyi torpaqlardan hərb yolu ilə qovuldu. Bundan başqa, düşmən ordusu darmadağın edildi. Ermənistana 2 milyard ABŞ dollarından artıq məbləğdə ziyan vuruldu. Düşmənin texnikası tam məhv edildi, canlı qüvvəsinə ciddi zərbə vuruldu.

Ordusu tarmar olan, vətəndaşları ölkədən qaçmağa çalışan, iqtisadiyyatı bərbad vəziyyətdə olan Ermənistanda yeni dövlət qurmaq zərurəti yaranıb. Bunun üçün Ermənistandakı indiki, yaxud hakimiyyətə gələcək yeni qüvvə yıxıldığı dövlətə doğru daha çox yıxılacaq.

Müharibədə istənilən vasitə keçərlidir deyilir. Amma, yəqin, Qarabağın azad edilməsi uğrunda keçirilən hərbi əməliyyatlar erməni tərəfini, deyəsən, çaş-baş salıb, onlar bu ifadəni tamamilə tərsinə anlayıblar. Ermənistan hakimiyyəti çaşqınlıq içindədir. Niyə ciddi dövlət məmurları bir-birini bu qədər təkzib edir? Vəziyyət anbaan gərginləşir, çünki ermənilər "Deyilənlər doğrudur?" sualından sonra "Kimin dediyinə inanaq?" sualını verirlər. Bütün sualları da cavabsız qalır. Bu xaos etibarlı məlumatın olmaması, fərarilik və öz vətəndaşına qarşı zorakılıq kimi geniş miqyaslı problemlərə yol açır. Dövlət rəsmilərinin fikirləri hansı məsələdə fərqlidir? Niyə Ermənistan həqiqəti tanımır?

Ermənistanın hərbi təxribatına qarşı Azərbaycan Ordusunun sentyabr ayının 27-dən başlatdığı əks-hücum kampaniyasının ilk günlərindən ermənilərin Rusiyanı münaqişəyə cəlb etmək niyyətləri açıq-aydın görünməyə başladı.

İkinci Qarabağ müharibəsinin 39-cu gününü yaşayırıq. Bu müddət ərzində Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında müzəffər Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin işğalçı Ermənistan ordusuna vurduğu maddi ziyanın həcmi 3 milyard dollardan artıqdır. Nəzərə alsaq ki, düşmən döyüşlərdə artıq 8 ədəd C-300 zenit-raket kompleksini (ZRK) itirib və onlardan birinin qiyməti 115-160 milyon dollar civarındadır. Zənnimizcə, işğalçı ölkədə acınacaqlı mənzərə tam aydındır.