NEWTIMES

Azərbaycan Prezidenti Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında söylədiyi dərin məzmunlu nitqində bir çox məsələlərlə yanaşı, regional miqyasda cərəyan edən prosesləri də təhlil edib. İlham Əliyev həmin kontekstdə Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyinin və bu ölkədə ümumi vəziyyətin pisləşməsinin səbəblərini göstərib. İyirmi ildən çox müddət ərzində seçki saxtakarlığı yolu ilə hakimiyyəti mənimsəmiş Sarkisyan rejiminin beynəlxalq qurumlarla cinayət əlaqələrini faktlarla ifşa edib. Ötən müddətdə Ermənistanda seçkilərin demokratik keçdiyindən dəm vuran dairələr indi, nədənsə, keçmiş hakimiyyət komandasının cəmi beş faiz səs toplaması səbəbini izah edə bilmirlər. Bu o deməkdir ki, uzun illər özlərini demokrat hesab edən həmin dairələr, əslində, ikili standart siyasəti aparıb, insanları aldadıblar və bununla Sarkisyan iqtidarının cinayətlərinə ortaqdırlar. Bu faktların fonunda dövlət başçısının nitqinin həmin məqamları üzərində geniş dayanmağa ciddi ehtiyac görürük.

Azərbaycanda demokratik dövlət quruculuğu kursunun əsasını Ulu öndər Heydər Əliyev qoyub. Bu prosesi Prezident İlham Əliyev uğurla davam etdirir. Dövlət başçısı həm ölkənin daxili tarixi təkamül dinamikasını, həm də dünya təcrübəsini nəzərə alaraq davamlı islahatlar həyata keçirir. Həmin bağlılıqda İlham Əliyevin yanvarın 14-də imzaladığı Azərbaycan Respublikasında dövlət idarəçiliyinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında Fərmanı ciddi əhəmiyyət daşıyır. Ekspertlər həmin Fərmandan irəli gələn vəzifələri həm dövlət quruculuğu kursunun inkişaf etdirilməsi çərçivəsində, həm bütövlükdə idarəetmədə aparılan islahatların Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə imicinin formalaşmasında oynadığı rol kontekstində analiz edirlər. Məsələnin bu aspekti üzərində geniş dayanmağa ehtiyac duyuruq.

Belə şeyləri keçən əsrin 90-cı illərindən görə-görə gəlirik. Azərbaycan hər dəfə uğurlu addım atdıqda, müxtəlif istiqamətlərdən və dairələrdən ona qarşı iftira, böhtan, qarayaxma kampaniyasına başlayırlar və... başları daşa dəyir. Bu dəfə də 2018-ci ili daxili və xarici siyasət sferalarında çox uğurlu keçirən Azərbaycana qarşı "qara piar" kampaniyasına başlayıblar. Qarşıda Avropa Şurası Parlament Assambleyasının qış sessiyası dayanır. Bundan kimlərsə istifadə etməlidir, axı? Tapdılar: konkret cinayət əməlinə görə həbsdə olan bir bloger! Süni bir oyun qurub, hay-küyə başladılar ki, Azərbaycanda hər kəsin hüququ pozulur, burada despotizm var, siyasi məhbuslar ölür, dissidentlər qırılmaqdadırlar... Özlüyündə köhnə mahnıdır, ancaq hazırda regionda və dünyada cərəyan edən geosiyasi proseslər fonunda bir sıra məqamlar üzərində ətraflı dayanmağa ehtiyac vardır.

Artıq bir neçə ildir ki, Qərbin tanınmış analitik və ekspertləri Avropa İttifaqının təkamül ssenariləri ilə bağlı fərqli proqnozlar verirlər. Proqnozların spektri genişdir, lakin onların sırasında bədbin əhval-ruhiyyəli tezislər də az yer almır. İndi isə mütəxəssislər bir qədər də irəli gedərək Aİ-nin xaosa yuvarlandığından bəhs edirlər. Bu zaman onlar konkret faktlara və əlamətlərə əsaslanırlar. Belə görünür ki, həmin məsələ Brüssel üçün getdikcə daha çox əhəmiyyət kəsb etməyə başlayır. Proseslər bu istiqamətdə inkişaf edərsə, qarşıya hansı təhlükələr çıxa bilər? Aİ doğrudan da xaosa yuvarlana bilərmi? Bu halda dünya sisteminin aqibəti necə ola bilər? Bu kimi suallara cavab axtarmaq üçün Aİ-ni xaosa sürükləyən faktorların geosiyasi təhlili üzərində geniş dayanaq.

Artıq 15 ildir ki, müstəqil Azərbaycan dövlətinə İlham Əliyev rəhbərlik edir. Dünya üçün risklərlə dolu olan bir dövrdə Cənubi Qafqaz kimi mürəkkəb geosiyasi məkanda uğurlu siyasət aparmaq böyük qüdrət tələb edir. Təcrübə göstərir ki, Azərbaycan Prezidenti bu aspektdə olduqca uğurlu lider-rəhbərdir. Çünki keçən müddətdə Azərbaycan Cənubi Qafqazın lider dövlətinə çevrilib. Hazırda ölkənin beynəlxalq aləmdə nüfuzu yüksəkdir və bu proses durmadan davam edir. Azərbaycanın əməkdaşlıq imkanları günü-gündən daha da genişlənir. Ölkə ciddi beynəlxalq layihələrin həyata keçirilməsində mühüm rol oynayır. Bu istiqamətdə də inkişaf özünü göstərir. Bütövlükdə daxili və xarici siyasətin hər bir sferasında Azərbaycan nailiyyətlər əldə edir. Azərbaycanın təşəbbüsü ilə mədəniyyətlər və sivilizasiyalar arasında qurulan əməkdaşlıq və dialoq konkret məzmun kəsb edib. Məsələyə geniş prizmadan yanaşdıqda, Prezident İlham Əliyevin sistemli, əhatəli və müasir tələblərə tam cavab verən siyasət həyata keçirməklə Azərbaycanı zirvələrdən-zirvələrə, uğurlardan-uğurlara apardığı aydın görünür. Bu məqam üzərində daha geniş dayanmağa ehtiyac duyuruq.

Belarusun dövlət başçısının Rusiya media təmsilçiləri ilə görüşü bir sıra sensasiyalı informasiyaların yayılması ilə müşayiət olundu. Bəzi KİV orqanları təntənəli surətdə "sensasion fikirlər" barədə yazdı. Doğrudan da, Aleksandr Lukaşenko adətən dövlət başçılarının ifadə etmədiyi tərzdə fikirlər söyləyib. Onlar həmin keyfiyyətdə gözlənilməz təsir bağışlayır. Lakin məsələlərin mahiyyətinə vardıqda, A.Lukaşenkonun sensasion deyil, səmimi danışdığına əmin oluruq. Hətta bəzi məqamlarda həqiqəti sona qədər etiraf etmir. Xüsusilə Ermənistanla bağlı mövzularda bir sıra prinsipial məqamların üstündən sükutla keçir. Məsələn, açıq demir ki, Ermənistan Azərbaycan torpaqlarını işğal edib. Dağlıq Qarabağın azad olunmasından deyil, ətrafındakı bir neçə rayonun ərazisindən ermənilərin çəkilməsindən bəhs edir. Bir yerdə isə vurğulayır ki, Serj Sarkisyana "bu beş rayon Dağlıq Qarabağ deyil ki, niyə qorxursan?" deyib. Yəni Dağlıq Qarabağı azad etməyə ehtiyac yoxdur? Dağlıq Qarabağ əzəli Azərbaycan torpağıdır və o, erməni silahlı qüvvələrindən təmizlənməlidir. Bunlara baxmayaraq, A.Lukaşenko maraqlı fikirlər söyləyib və onların geosiyasi aspektdə təhlilinə ehtiyac görürük.

Ermənistan səbirsizliklə növbədənkənar parlament seçkisini gözləyirdi. Doğrusu, ekspertlər də bu hadisəyə böyük əhəmiyyət verirdilər. Onlar N.Paşinyanın Ermənistanın siyasi səhnəsində etdiyi dəyişiklikləri konkret faktlarda görmək arzusunda idilər. Ümidlər özünü doğrultmadı. Seçkidə qalib gələn erməni "inqilab rəhbəri"nin qazandığı nəticəni "Pirr qələbəsi" kimi qiymətləndirirlər. Hesab edilir ki, bütövlükdə seçki baş tutmayıb. Bir sıra saxtakarlıqlar müşahidə edilib. Ən əsası isə seçicilər fəal olmayıblar. Onların yarıdan çoxu səsvermədə iştirak etməyib. Bundan başqa, parlamentdə ölkənin bütün siyasi qüvvələri təmsil olunmayıblar. Bununla da Ermənistan parlamentinin legitimliyi daha da aşağı düşüb. Digər tərəfdən, parlamentdə Paşinyan-Sarukyan ittifaqının da ömrünün nə qədər olacağı məlum deyil. N.Paşinyan Qərbə, Q.Sarukyan isə Rusiyaya meyllidir. "Mehriban düşmənlər"in bir yerdə işləməsinin sonunun yaxsı olmayacagı haqqında proqnozlar verilir. Bunlardan başqa, xarici güclərin də ölkədəki vəziyyətə qarışması ehtimalı artıb. Əhali arasında nüfuzu aşağı olan N.Paşinyan hökumətinin bunun qarşısında tab gətirə biləcəyi az ehtimal edilir. İndi daha çox sual edirlər: bu iqtidarı nə zaman devirəcəklər? Biz ümumi geosiyasi səviyyədə Ermənistanda təşkil edilmiş seçki şousunun bir sıra məqamları üzərində geniş dayanmağa ehtiyac görürük.

Müstəqil Azərbaycanın memarı və qurucusu, dünya şöhrətli siyasi xadim, türk dünyasının böyük oğlu, xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin siyasi kursunun analizi daim diqqət mərkəzində olmalıdır. Çünki bu kurs çoxtərəfli, müasir tələblərə tam cavab verən və çevik manevrlər etməyə imkan yaradan mükəmməl idarəetmə sistemidir. İllər keçdikcə Heydər Əliyevin dövlət xadimi kimi Azərbaycanın müstəqilliyində və idarə edilməsinin demokratikləşməsindəki əvəzsiz rolu daha aydın görünür. Hər keçən gün bu siyasi kursun istənilən sürətlə dəyişən situasiyaya adaptasiya potensialının möhtəşəmliyini sübut edir. Təcrübə göstərir ki, ulu öndərin siyasi kursu XXI əsrin bütün sınaqlarından uğurla çıxmaqdadır. Heydər Əliyevin siyasi varisi Prezident İlham Əliyev konkret proqramlarla bu kursun çox böyük potensiala malik olduğunu və onun nəzəri aspekti ilə praktiki tətbiqi arasında sıx bağlılığın mövcudluğunu təsdiq edir. Bütövlükdə Heydər Əliyevin siyasi kursu haqqında çox yazmaq olar. Bu məqalədə biz yalnız bir sıra məqamlara qısa təhlili nəzər salmaq istərdik.

Gürcüstanda keçirilən prezident seçkiləri ərəfəsində maraqlı məqamlardan biri prezidentliyə əsas namizədlərdən olan S.Zurabişvilinin ermənipərəst mövqeyi və Gürcüstanın müxtəlif regionlarında yaşayan ermənilərin onu canfəşanlıqla dəstəkləməsi oldu. Ölkənin titul xalqı olan gürcülərin dilinə ikrahla yanaşdığı çıxışlarından da bəlli olan "Fransa gürcüsü" S.Zurabişvilinin ermənilərdən dəstək almağa çalışmasının səbəbi nədir? Fikrimizcə, bütün digər gizli və açıq, obyektiv və subyektiv səbəblərlə yanaşı, S.Zurabişvilini ermənilərin Gürcüstanın müstəqilliyini əldə etməsindən bu günə bu ölkədə addım-addım reallaşdırdıqları "kriptomiatsum siyasəti" də təsiri altına almışdır.

Təcavüzkar Ermənistana havadarlıq edib, ona müxtəlif üsullarla yardım edənlər sakit dayanmırlar. Onlar əvvəlki fəaliyyətlərini bir qədər də gücləndirməyə çalışırlar. Bunun son nümunələrindən biri Bako Saakyan adlı əli günahsız insanların qanına bulaşmış terrorçu-separatçının Fransaya getməsi oldu. Məsələ onunla bağlıdır ki, bir tərəfdən Fransa Prezidenti Azərbaycanla əməkdaşlıqdan danışır, digər tərəfdən isə Ermənistanda Frankofoniya təşkilatının sammitində iştirak edir, ancaq Bakıya gəlməyi özünə rəva görmür. Emmanuel Makron İrəvanda deyir ki, ermənilər onların həmvətənləridirlər. Sonra da bəyan edir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ədalətli, dinc yolla həll edilməlidir. Ancaq bu cür manevrlər ətrafında qurulan "sabun köpüyü" şousu erməni terrorçunun Fransaya səfəri ilə darmadağın oldu. Göründü ki, ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlərindən biri Dağlıq Qarabağda cinayətlər törətmiş insanlara yardım edir. İstər-istəməz fikir yaranır: Nikol Paşinyana ""DQR" nümayəndələri də danışıqlarda iştirak etsin" təlimatı xaricdən verilməyib ki? Bununla bir sıra dairələrin münaqişənin həllinin uzanmasında maraqlı olduğu üzə çıxmırmı? Bu suallara cavab üzərində geniş dayanmağa ehtiyac görürük.