NEWTIMES

Elmi leksikonda yeni terminlərin yaranması təbii prosesdir. Başqa sahələrlə müqayisədə, beynəlxalq münasibətlərin dəyişikliyini əks etdirən yeni sözlərin yaranması müəyyən zaman tələb edir. Sadəcə linqvistik tendensiya olmayıb, bəşəriyyətin yeni mərhələyə keçid almasını ifadə edir. XX əsrin ikinci yarısında beynəlxalq münasibətlər sisteminin dinamikasını ifadə edən bir neçə yeni termin ("ikiqütblü dünya", "soyuq müharibə", çoxqütblülük, qloballaşma və s.) elmi dövriyyəyə daxil oldu. Həmçinin, əsas modifikator/söz kimi "post" termininin tətbiqi (postmodern, posttarix, postklassik, post-Vestfal və s.) geniş hal aldı.

XX əsrin 80-ci illərinin sonunda Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ ərazisində separatçılıq hərəkatına başçılıq edən erməni təşkilatı "Krunq" indi də BMT-nin qanunvericiliyinə əsasən Gürcüstanın ərazisi hesab olunan Abxaziyada "ermənilərin milli-mədəni muxtariyyəti"nin yaradılması ilə əlaqədar müraciət yayıbdır. Müraciətdə deyilir: "Abxaziya dünyanın kiçik, lakin çoxmillətli ölkələrindən biridir. Qədim zamanlardan erməni əhalisi Abxaz dövlətinin təşəkkülündə fəal iştirak etmişdir. Abxaziyadakı ermənilər öz qonşuları olan abxazlarla Bizans imperiyasına, ərəblərə və Türkiyəyə qarşı vuruşmuşlər. Biz ermənilər Abxaziyanın sərhədlərini Suram Kedaya qədər genişləndirmişik. Rusiya imperiyası dövründə bizim hüquqlarımız pozulmuş, əhalimizin mədəni inkişafına mane olunmuş, erməni dilində məktəblərin açılmasına qadağa qoyulmuşdu. Ona görə də burada erməni kilsələrinin tikilməsi də qeyri-mümkün olmuşdur".

İnformasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı, qlobal informasiya cəmiyyətinin formalaşması milli və beynəlxalq aləm üçün imkan və yeniliklər gətirməklə yanaşı, təhlükəsizlik mühiti üçün yeni problemlər yaradır. Bu səbəbdən dövlətin informasiya təhlükəsizliyi müasir beynəlxalq münasibətlərin əsas problemlərindən birinə çevrilir. Dövlətin qarşısına qoyduğu qlobal informasiya sahəsinin sürətli inkişafına səbəb olan təhlükələr sırasında informasiya terrorizmi və cinayətkarlığını, həmçinin, dövlətlərarası informasiya mübarizəsini qeyd etmək lazımdır. İnternet medianın geniş yayılması ilə sosial şəbəkələr, informasiya təhlükəsizliyi və xarici siyasət sahəsi informasiya fəaliyyətinin yeni aspektləri ilə zənginləşdi.

Dünya Bankının reytinqində ÜDM-ə görə Ermənistan 195 dövlət arasında 130-cu yerdədir. Ötən ildə Ermənistanın ÜDM-i 10 milyard 547 milyon dollar olub. Ermənistan Dövlət Statistika Xidmətinin mlumatına görə 2017-ci ilin may ayına görə dövlət borcu 6 milyard 95 milyon dollardır. Bu rəqəmin 4 milyard 373.3 milyonu xarici borcun, 1 milyard 170.6 milyonu daxili borcun payına düşür. "Transparency International"ın korrupsiya reytinqinə görə 2016-cı ildə Ermənistan 33 balla 113-cü yerdədir.

"Newtimes.az" analitik informasiya portalı 2016-cı ildən başlayaraq Azərbaycanın xarici ölkələrdəki diplomatik nümayəndəliklərinin Tvitterdə fəaliyyəti ilə monitorinq aparır. Bu layihənin məqsədi diplomatik nümayəndəliklərin virtual məkanda fəaliyyətini izləməklə, onların Azərbaycanın təbliğatı, ölkədə baş verən proseslərlə bağlı düzgün informasiyanın yayılması, erməni lobbisinin ölkəmizə qarşı apardığı əks-təbliğata cavab istiqamətində Tvitterdə göstərdikləri fəaliyyəti işıqlandırmaqdır. Həmin vaxtdan etibarən "Newtimes.az" portalının əsas səhifəsində yaradılmış "Azərbaycanın diplomatik korpusu Tvitterdə" adlı pəncərədə bu istiqamətdə fəaliyyət gündəlik işıqlandırılır. Dünyada rəqəmsal diplomatiyanın reytinqini müəyyənləşdirən bir çox sayt və təşkilat vardır.

Hörmətli dostlar! 31 dekabr – Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü və Yeni il münasibətilə Sizə ən xoş diləklərimizi yetirir, hər birinizə uzun ömür, möhkəm cansağlığı, həyat və fəaliyyətinizdə uğurlar, xalqımıza sülh və firavanlıq arzulayırıq!

Dekabrın 15-də mərkəz sağçı Avstriya Xalq Partiyası (ÖVP) və ifrat sağçı Avstriya Azadlıq Partiyası (FPÖ) iki aya yaxın davam edən danışıqları yekunlaşdıraraq koalisiya qurmaq barədə razılığa gəldilər. Xatırladaq ki, oktyabrın 15-də keçirilən parlament seçkilərində ÖVP səslərin 32%-ni toplayaraq parlamentdə 183 yerdən 62-i, FPÖ isə 26% səslə yerlərin 51-i qazana bilmişdir. Tərəflər arasında danışıqlar nəticəsində ÖVP sədri Sebastian Kurts federal kansler, FPÖ lideri Haynts-Kristian Ştraxe isə vitse-kansler vəzifəsinə yiyələnmişdir. Bundan əlavə, razılaşmaya əsasən xarici işlər, milli təhlükəsizlik və müdafiə məsələlərinə nəzarət də hökumət daxilində FPÖ üzvlərinə həvalə olunmuşdur. Bununla da Avstriya hazırda ifrat sağçıların hakimiyyətdə olduğu yeganə Avropa ölkəsi olmuşdur.

Rusiyanın paytaxtı Moskva şəhərində Xəzəryanı ölkələrin xarici işlər nazirləri dekabrın 4-5-də bir araya gəliblər. Onlar Xəzərin bölünməsi, hüquqi statusunun müəyyənləşdirilməsi, onun ehtiyatlarından istifadə qaydalarını müzakirə ediblər. Bu məsələnin tarixçəsinin keçən əsrin 90-cı illərinə gedib çıxdığı məlumdur. 20 ildən çoxdur ki, region dövlətləri Xəzərin statusunu müəyyənləşdirməkdə çətinlik çəkirlər. Hətta bir zamanlar daha ciddi ziddiyyətlər meydana çıxmışdı. Onların həll edilməsi regionda müsbətə doğru ciddi dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Bütün bunlara görə, ekspert dairələri Moskva görüşünə böyük maraq göstərirdi. Görüşdən sonra Rusiya Federasiyasının xarici işlər naziri Sergey Lavrov bəyanatla çıxış etdi. O, müzakirələrin səmərəli olduğunu, Xəzərin hüquqi statusu ilə bağlı konvensiyanın demək olar ki, razılaşdırıldığını və prezidentlərə təqdim ediləcəyini bildirdi. Konvensiyanın gələn il Qazaxıstanda keçiriləcək növbəti sammitdə imzalanması proqnozlaşdırılır. Bu məsələ ilə əlaqəli bir sıra məqamların təhlili zəruridir.

Bəşər tarixi, eləcə də qlobal dünya nizamı əksər vaxtlarda fərqli dinlərin mübarizəsi üzərində qurulmuşdur. Bizim eranın başlanğıcının xristianlığın yaranması yaxud Hicri təqviminin İslam dininin yaranması ilə müəyyən edilməsi dini faktorun nə qədər mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini daha aydın göstərir. Qədim dünya isə Şərqdə Çin fəlsəfəsi Konfutsi, Hind fəlsəfəsi Vedalar və Yoqa, İran dünyagörüşü Zərdüştlük, Türk Tanrıçılığı üzərində qurulmuşdu. Qərbdə isə xristianlığa qədər qədim Yunan və Roma fəlsəfi məktəbləri hakim idi. Dünya nizamı isə qlobal xarakter daşımırdı və fərqli ölkələrdə cəmiyyətin idarəedilməsi izolyasionizmə, öz dəyər və qanunları ilə yaşayışa əsaslanırdı. Həmin tarixi mərhələdə qlobal dünya nizamı olmasa da fərqli sivilizasiyalar arasında daim dialoq olmuş və bu dialoq fərqli dəyərlərin zənginliyinə xidmət etmişdir. Fərqli dəyər daşıyıcıları özgə dəyərləri qəbul etməsələr belə, başqalarına öz dəyərlərini zorla sırımağa da çalışmamışlar. Belə demək mümkünsə fərqliliklər özü bir dəyər sayılırdı.

Ermənistan 21 sentyabr 1991-ci ildə müstəqilliyini elan etdikdən sonra əhalisi azalır. 1994-cü ilə qədər əhalinin ölkəni tərk etməsinin ən əhəmiyyətli səbəblərindən birincisi Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını işğal etməsi olmuşdur. Belə ki, müharibəyə getməmək üçün gənc və əmək qabiliyyəti olan insanlar (xüsusilə kişilər) ölkəni tərk edib. 1994-cü ildən sonra isə köçün əsas səbəbləri hökumətin iqtisadi və sosial problemləri həll edə bilməməsi, işsizlik, hələ sovet dövründə inşa edilən fabrik və zavodların fəaliyyətini dayandırması, Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını işğaldan azad etməsi üçün müzakirələrdə konstruktiv mövqe tutmaması və ölkədəki antidemokratik idarə sistemi olmuşdur.