NEWTIMES

Hər bir xalqın özünəməxsus dövlətçilik tarixi olur. Bu prosesdə liderlər əvəzsiz rol oynayırlar. Azərbaycan dövləti üçün XXI əsr uğurla başladı. Bu, birbaşa ölkəyə rəhbərlik edən insanların şəxsiyyəti ilə bağlıdır. Ulu öndər Heydər Əliyev 2003-cü ildə əbədiyyətə qovuşandan sonra İlham Əliyev ölkəyə rəhbərlik etməyə başladı. Keçən 16 illik təcrübə bu müddətdə Azərbaycan Prezidentinin böyük uğurla fəaliyyət göstərdiyini sübut edir. Bütün sahələrdə həyata keçirilən islahatlar, əldə edilən nailiyyətlər, beynəlxalq miqyasda qazanılan uğurlar göstərir ki, Azərbaycan müstəqil dövlət kimi inamla irəliləyir və bu proses davam etməkdədir. Prezident İlham Əliyev 16 il əvvəl xalqa verdiyi vədlərinə tam əməl etməklə yanaşı, daim daha yüksək nəticələrə nail olur.

Hazırda dünyanın əksər ölkələrində böhrandan xilas olmağın yolları aranır. Azərbaycan isə sürətli və dayanıqlı inkişafında davam etməkdədir. Müxtəlif beynəlxalq reytinq təşkilatlarının göstəricilərinə əsasən ölkəmiz son 4 ildə daha ciddi uğurlar əldə edib. Həmin göstəricilər müstəqil olaraq Azərbaycanın bütün sferalarda inamla yüksəlişdə olduğunu təsdiqləyir. Dövlət quruculuğunun siyasi, ideoloji, sosial, mədəni, iqtisadi, enerji və digər sferaları üzrə reallaşdırılan proqramlar Azərbaycanın qarşıya qoyduğu məqsədlərə doğru inamla irəlilədiyini nümayiş etdirir. Bu bağlılıqda müxtəlif sahələrə aid olan göstəricilərin müqayisəsi gələcəkdə bu prosesin davam edəcəyini təsdiqləyir. Həmin kontekstdə Azərbaycanın bu il əldə etdiyi nailiyyətlər və gələn il üçün proqnozlaşdırılan göstəricilərin müqayisəsi maraqlı bir dinamikanı ortaya qoyur.

XX əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində müstəqilliyinə qovuşan Azərbaycan çox çətin günlərini yaşayırdı. Ölkə daxilində hökm sürən siyasi çəkişmələr Azərbaycan dövlətinin varlığını təhlükələrə atmışdı. Azərbaycanın parçalanması və milli dövlətçiliyin süquta uğraması təhlükəsi yaranmışdı. Ölkə vətəndaş müharibəsi astanasında idi. Düşmən daxildəki hərc-mərclik, siyasi böhran və hakimiyyət boşluğundan istifadə edərək Azərbaycan torpaqlarını işğal edirdi. Belə bir məsuliyyətli və ağır mərhələdə Azərbaycan xalqı öz siyasi seçimini etdi. 1993-cü il oktyabrın 3-də Heydər Əliyevə səs verərək onu Prezident kimi özünə rəhbər gördü. Həmin gündən başlayaraq Azərbaycan bütün istiqamətlərdə ciddi uğurlar əldə etməyə başladı. Heydər Əliyev həm daxildə sabitliyə nail oldu, həm də çox səmərəli xarici siyasət kursunu formalaşdırdı. Böyük uğurla neft siyasəti həyata keçirilməyə başlandı. Genişmiqyaslı iqtisadi islahatlar aparıldı. İdarəetmədə, cəmiyyətin müxtəlif sferalarında modernləşmə vüsət aldı. Bütün bunlar Azərbaycan dövlətçiliyinə tarixi nailiyyətlər qazanmağa imkan yaratdı. Vurğulanan məqamlar kontekstində Heydər Əliyevin xalqın istəyi ilə yenidən ölkə rəhbərliyinə qayıdışının siyasi və geosiyasi əhəmiyyəti üzərində geniş dayanmağa ehtiyac görürük.

Ermənistan hökumətinə başçılıq edən Nikol Paşinyan bir iranlı jurnalistə müsahibəsində "tarixi həqiqətləri" açıb. O, Ermənistanın Dağlıq Qarabağla bağlı yanaşmasının "yeni məqamlarını" dilə gətirib. Onun dediklərinə diqqətlə nəzər saldıqda, tamamilə absurd və reallığa qətiyyən uyğun olmayan şərtlərdən bəhs etdiyi aydın görünür. Əgər onun dedikləri doğrudan da hazırkı hökumətin rəsmi mövqeyidirsə, deməli, Ermənistana siyasi-diplomatik cəhətdən çox səriştəsiz adam rəhbərlik edir. Ən azından bu adamın beynəlxalq hüquqdan başı çıxmır, siyasi təfəkkürü çox dayazdır və konkret olaraq Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı aparılan danışıqların məzmunundan xəbəri yoxdur. Onun təsəvvürləri ilə reallıq arasında o qədər uzun məsafə var ki, belə getsə, N.Paşinyan tarixə ən uğursuz baş nazir kimi düşəcək.

Yalançının yalanları üçün xüsusi məkana ehtiyacı yoxdur – hara gəldi, ağzını açacaq. Çünki onun başqa formada özünütəsdiq imkanı yoxdur. Yalandan yoğurulan mənəviyyat, yalanla qidalanan şüur həmişə özünə xəyali "ayaqlar" axtarır. Nikol Paşinyanın BMT-nin Baş Assambleyasının 74-cü sessiyasındakı çıxışını dinləyəndə onun manevrlərindən və sifətindəki ifadələrdən bunları oxumaq olardı. Ermənistanın baş naziri dünyanı aldatdığını dəqiq bilirdi və psixoloji sıxıntının təsiri altında inamsız, bir sıra fraqmentlərdə isə tamamilə məntiqsiz danışırdı. Onu gizlətməyə çalışsa da, əlahəzrət haqq-ədalət imkan vermirdi – N.Paşinyan nitqinin iflas fəlakətini açıqca dünya qarşısında yaşadı. Onun daxili gərginliyinin səbəbi bununla bağlı idi.

Ekspertlər son günlər Ermənistanda siyasi böhranın daha da kəskinləşdiyini bildirirlər. İrəvanda sözün həqiqi mənasında siyasi mühit qarışıb. Nikol Paşinyanın həyata keçirdiyi siyasətlə razılaşmayan vəzifəli insanların sayı artır və onlar hakim komandanı tərk edirlər. Cəmi bir il bundan öncə monolit görünən və bəzi dairələrin demokratik adlandırdığı siyasi komanda, əslində, dərin daxili ziddiyyətlər içərisində boğulurmuş. Hazırda Ermənistan cəmiyyətində, siyasi mühitində və işgüzar dairələrdə o qədər anlaşılmaz məqamlar yığılıb ki, ekspertlər hakimiyyətin iflasından bəhs edirlər. Bunun fonunda bir sıra yüksək vəzifəli şəxslərin istefa verməsi çox maraqlı təsir bağışlayır. Belə görünür ki, "inqilabçı" hökumət düşdüyü vəziyyətdən çıxış yolunu tapa bilmir. Onun nüfuzu sürətlə sıfıra yaxınlaşır. "Amulsar" qızıl mədəni ilə bağlı insanlar etiraz aksiyalarını davam etdirirlər. Onlara qarşı zor tətbiqinə etiraz edən Ermənistanın polis rəisi Valeri Osipyan işindən uzaqlaşdırılıb. Bununla N.Paşinyanın sözləri ilə siyasi kimliyi arasında dərin uçurumun olduğu üzə çıxır. Belə bir gedişatın ölkədə siyasi xaos meydana gətirəcəyinə inananlar az deyil.

İsrail tarixində ilk dəfə olaraq bir ildə ikinci dəfə Knessetə seçki keçirilib. Aprel ayında siyasi qüvvələrdən heç biri qəti qələbə əldə edə bilmədi. Baş nazir Binyamin Netanyahunun da koalisiya hökuməti qurmaq cəhdləri baş tutmadı. Nəticədə, sentyabr ayına təkrar seçkini təyin etməli oldular. Lakin bu dəfə də vəziyyət aydınlaşmadı. Seçkidə heç kəs uğur qazana bilmədi. "Likud" 32 yerlə kifayətləndi. Əsas müxalif güc olan "Kaxol-Lavan" mərkəzçi bloku 33 yerə nail oldu. Hökumət qura bilmək üçün isə Knessetdə 61 yer tutmaq lazımdır. Bu səbəbdən müxtəlif siyasi qüvvələrlə koalisiya yaratmaq uğrunda mübarizə başlayıb. Hələ bir nəticə əldə edilməyib. Ekspertlər də hər hansı bir konkret ssenariyə üstünlük verməyib müxtəlif variantlardan bəhs edirlər. Siyasi liderlər isə müzakirələrə başlayıblar. Ölkə prezidenti Binyamin Netanyahu və Benni Qantzla görüşüb. Onların koalisiya yaratması üçün addım atılıb. Bütün bunların fonunda İsraildə yeni hökumətin qurulması məsələsinin siyasi gərginliyə səbəb olduğu aydın görünür. Həmin kontekstdə proseslərin mümkün ssenariləri və geosiyasi təsirləri üzərində geniş dayanmağa ehtiyac görürük.

Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda yerləşən neft ehtiyatları ilə zəngin "Azəri", "Çıraq", "Günəşli" yataqlarının xarici şirkətlərlə birgə işlənməsinə dair müqavilənin imzalanmasının 25 ili tamam olur. Ulu öndər Heydər Əliyevin böyük siyasi ustalığı, qətiyyətli iradəsi və uzaqgörənliyi sayəsində imzalanan həmin sənəd, faktiki olaraq, ölkənin uzunmüddətli inkişafının əsas qollarından birini təşkil edir. 25 illik təcrübə göstərdi ki, "Əsrin müqaviləsi" strateji aspektdə müstəqillik, suverenlik və sosial rifahı təmin edə bilən potensiala malik layihədir. Artıq onun, obrazlı desək, ikinci mərhələsi başlayıb. 2017-ci ildə Azərbaycan "XXI əsrin müqaviləsi" adlandırılan sənədi imzalayıb. Həmin sənəddə 2050-ci ilə qədər Azərbaycanın neft-qaz ehtiyatlarının istehsalı ilə bağlı beynəlxalq əməkdaşlıq əks olunub. Bunlardan başqa, "Əsrin müqaviləsi"nin geosiyasi dividendləri də göz qabağındadır. Bütün bu məqamların geosiyasi analizi üzərində geniş dayanmağa ehtiyac duyduq.

Paşinyan hakimiyyətini möhkəmlətmək üçün ən radikal addımlar atır, komandasında yer alanları vəzifədən uzaqlaşdırır

Son vaxtlar Ermənistan mətbuatı baş nazir Nikol Paşinyanın avqustun 5-də Xankəndinin mərkəzi meydanındakı mitinqdə səsləndirdiyi fikirlərin şərhinə daha çox yer verir. Erməni ekspertlər N.Paşinyanı qeyri-ciddi siyasətçi kimi xarakterizə edirlər. Onlar yazırlar ki, erməni hökumətinin başçısı heç bir real analizə əsaslanmadan populist fikirlər söyləyib. Bunda məqsəd nədən ibarətdir? Bu suala cavab olaraq, ekspertlər hər şeydən öncə, N.Paşinyanın öz imicini və siyasi nüfuzunu xilas etməyə çalışdığını qeyd edirlər. Hakimiyyətə gəlişinin artıq ilyarımlıq dövrü tamam olur. Ancaq ortada real heç bir dəyişiklik yoxdur. İnqilabdan bəhs edən baş nazir bundan o tərəfə gedə bilmir. O, ancaq danışır. Digər tərəfdən, xarici havadarları N.Paşinyandan konkret addımlar gözləyirlər. Lakin onlar da heç bir real addım görmürlər.