NEWTIMES

ABŞ dünyanın müxtəlif bölgələrində cərəyan edən siyasi və təhlükəsizlik problemləri barədə sadəcə münasibət bildirmir, eyni zamanda siyasi və hərbi yollarla müdaxilə də edir. Cənub-Şərqi Asiya coğrafiyasından tutmuş, Yaxın Şərq, Afrika, Latın Amerikası, hətta Avropadakı problemlərin öz istədiyi şəkildə həll edilməsi üçün müdaxilə edir, bütün mümkün siyasi və hərbi vasitələrdən maksimum istifadə edir.

Ermənistanda aprel ayının 2-də parlament seçkiləri keçirildi. Seçkilərdə seçicilərin 60,86% iştirak edib. 2009 dairədə beş siyasi partiya-Ermənistan Respublika Partiyası, Daşnaqsutyun, Azad Demokratlar, Erməni Dirilişi, Kommunist partiyaları, dörd blok-Çarukyan Bloku, Erməni Milli Konqresi-Ermənistan Xalq Partiyası Bloku, ORO Bloku (Ohanyan-Raffi-Oskanyn), Elk (Çıxış) Bloku iştirak edirdi. 2015-ci ildə keçirilən konstitusiya islahatından sonra parlamentdə millət vəkili sayı 101-ə (əvvəl 131 idi) endirilib. 1539 namizəd qeydə alınıb, parlamentdə bir kreslo uğrunda 150 nəfər mübarizə aparıb.

Ermənistanın dövlət başçısı son zamanlar daha məntiqsiz fikirlər söyləməyə başlayıb. Onun bəyanatları ölkədə keçiriləcək parlament seçkisinin yaxınlaşması ilə əlaqələndirilir. Lakin S.Sarkisyan o dərəcədə absurd və təhlükəli məqamlardan bəhs edir ki, onun zərərini bütün region görə bilər. Ermənistan prezidenti Azərbaycanı hədələyərək, "İsgəndər" raketlərini tətbiq edə biləcəyini deyir. O, ümumiyyətlə, təbliğatında xarici düşmən obrazı yaratmaqdan başqa heç nə etmir. Guya Ermənistan "demokratiya adası"dır və onu hər tərəfdən "pis ölkələr" əhatə edib. Buna görə də ermənilər yalnız S.Sarkisyana səs verməlidirlər ki, salamat qala bilsinlər. Tarixdə belə süni düşmən obrazı yaratmaq taktikası çox olub. Ancaq son anda bu kursdan xalq zərər görüb. S.Sarkisyan da bu mənada erməni xalqına tarixi zərbələr vurmaqda davam edir.

Hakim Ermənistan Respublika Partiyası (ERP) onun üçün çox da əlverişli olmayan bir mühitdə aprelin 2-də keçiriləcək parlament seçkilərinə hazırlaşır. Ötən ilin aprel ayında cəbhə xəttində geniş miqyaslı hərbi əməliyyatların başlaması nəticəsində bəzi strateji yüksəkliklərə nəzarətin itirilməsi, iyun ayında Sasna Çrer silahlı qruplaşmasının Erebuni post-patrul alayını girov götürməsi, baş nazir Ovik Abraamyanın istefaya göndərilməsi, hakim partiyadan istefa verməsi və yeni siyasi güc mərkəzi arayışında olması, texnokrat Karen Karapetyanın Rusiyadan "icarəyə" götürülərək baş nazir vəzifəsinə təyin edilməsi, Çiçəklənən Ermənistan Partiyasının (ÇEP) lideri Qaqik Çarukyanın böyük siyasətə dönməsi, sabiq müdafiə naziri Seyran Ohanyanın siyasi partiya quraraq sabiq XİN rəhbəri Vardan Oskanyanla seçkilərdə müttəfiq olaraq iştirak etməsi, sosial-iqtisadi problemlərin həll edilməməsi və digər səbəblərə görə hakim ERP seçkilərə imici zədələnmiş halda gedir.

Mütəxəssislər son zamanlar qlobal geosiyasi miqyasda baş verən sürətli hadisələrin arxasında dayanan məqamları təhlil edirlər. Analizlər göstərir ki, bütövlükdə dünyanın siyasi mənzərəsi dəyişir. Dövlətlərarası münasibətlər daha həssas məqamlarla zənginləşir. Bunun fonunda xarici siyasət də çevik olmalı və müasir çağırışlara cavab verməlidir. Ermənistanın siyasi rəhbərliyinin atdığı addımların təhlili təsdiq edir ki, rəsmi İrəvan xeyli fərqli mövqedədir. Ermənistan faktiki olaraq müasir şəraitə zidd olan, qeyri-çevik və səbatsız siyasət yeritməkdədir. Xüsusilə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi illə bağlı Ermənistan rəhbərliyinin tutduğu mövqe narahatlıq doğurur. Burada hələ də köhnə stereotiplərdən xilas ola bilməyiblər. Absurd məqsədlər uğrunda səmərəsiz fəaliyyət göstərməkdədirlər. Bu isə Cənubi Qafqaz üçün risk faktoru yaradır. Hər an müharibə alovlana bilər.

Ermənistanın 2016-cı ilin aprel ayında atəşkəs rejimini kobudcasına pozaraq hərbi əməliyyatlara başlaması ilə Azərbaycan ordusunun bu təxribatın qarşısını alması və hətta bir neçə strateji əhəmiyyətli yüksəkliyi geri almasından sonra Ermənistan və siyasi havadarları Azərbaycan ordusunun döyüş ruhu, intizam, milli birlik və bərabərlik ruhu, hərbi silah və sursat baxımından 1991-1994-cü illərdəki ordudan çox fərqli olduğu gerçəkliyini anladılar.

Ermənistanın XİN rəhbəri işğal altında olan Azərbaycan torpağına-Xənkəndinə səfər edərkən cari ilin sonuna qədər minimum bir dövlətin qondarma DQR-in müstəqilliyini tanıyacağını və prosesi zədələməmək üçün bu dövlətin adını çəkmək istəmədiyini bildirib. Bu hər şeydən əvvəl təxribat kimi dəyərləndirilə bilər. Ermənistan rəsmiləri Dağlıq Qarabğ probleminin həll edilməsi prosesində konstruktivlik nümayiş etdirdiklərini bildirsələr də, heç bir zaman məntiqli davranmamış, problemin həll edilməsi üçün səy göstərməmiş, həll edilmə imkanı yarandıqda isə müzakirə masasından "qarın ağrısını" bəhanə edərək uzaqlaşmışdır.

Maraqlıdır, deyəsən, Corc Sorosun həyatında artıq qara zolaq başlayır. Belə ki, Hillari Klintonun məğlubiyyəti və Donald Trampın ABŞ Prezidenti seçilməsi ilə böyük zərbə alan Soros, indi də çox "zəhmət çəkdiyi" Şərqi Avropa və Balkanlarda persona non-grata elan edilir. Artıq bir sıra ölkələrdə Corc Soros tərəfindən maliyyələşdirilən QHT-lərə qarşı açıq mübarizə elan edilib. Belə ki, bir müddətdir Amerikalı milyarder C.Soros tərəfindən Balkanlardan maliyyələşdirilən qeyri-hökumət təşkilatlarına qarşı təzyiqlərin artması və onların yeni hədəfə çevrilmələri barədə məlumatlar dünya mətbuatında yayılmağa başlamışdır. Artıq Albaniya, Bolqarıstan, Xorvatiya, Makedoniya, Rumıniya, Macarıstan və Serbiyada hökumət çevrilişləri planlarını həyata keçirmək ittihamı ilə Soros tərəfindən maliyyələşdirilən bir çox QHT-lərlə bağlı araşdırma aparılır.

Son günlər cəbhə xəttində erməni təxribatlarının artmasına ekspertlər adi hal kimi baxmırlar. Onlar hesab edirlər ki, bu, Ermənistanın daxili və xarici siyasətinin uğursuzluğunun növbəti nəticələrindən biridir. Ölkə əhalisi ağır vəziyyətdə yaşayır. Hökumət dəyişikliyi heç bir müsbət nəticə verməyib. Həyat səviyyəsi daha da aşağı düşüb və insanlar Ermənistanı tərk edirlər. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində heç bir irəliləyiş yoxdur. Xarici siyasət daha bərbad vəziyyətdədir. Rəsmi İrəvan bütün istiqamətlərdə iflasa düçar olub. Xüsusilə Avropa İttifaqı məsələsi xeyli kəskinləşib. Qərb İrəvandan qəti seçim etməsini istəyir – ya Aİ, ya da Aİİ. Erməni rəhbərliyi isə müstəqil addım ata bilmədiyindən "gah nala vurur, gah da mıxa". Bu vəziyyətə düşənlərdən biri də Nalbandyandır.

Dünya siyasətində müşahidə edilən bir sıra proseslər rəsmi İrəvanı xeyli çətinliyə salıb. Son günlər erməni mətbuatı həmin hadisələrə reaksiyanı ifadə edən yazılar dərc edir. Hiss olunur ki, orada siyasi-ideoloji təfəkkürdə inersiya davam edir və heç bir yeniləşmə yoxdur. Böyük geosiyasi güclərin atdıqları addımları birtərəfli və yanlış kontekstdə təqdim etməyə çalışan erməni ekspertlər Ermənistanın regiondakı rolu barədə də absurd tezislər irəli sürürlər. Bu zaman onlar bölgənin İran, Türkiyə və Rusiya kimi böyük dövlətlərinin xarici siyasətini təhrif edirlər. Ayrıca, Azərbaycan rəhbərliyinin həyata keçirdiyi müstəqil xarici siyasət kursuna ləkə salmağa cəhd göstərirlər. Təbii ki, bütün bunlar acı təəssüfdən başqa bir şey yaratmır. Çünki söhbət bütövlükdə Cənubi Qafqazın taleyindən gedir və bunda hər kəsin məsuliyyəti vardır. "Geosiyasi turbulentliyə" düşüb, hərəkət məntiqini və istiqamətini itirən Ermənistan faktiki olaraq region üçün risk mənbəyinə çevrilib. Qəribədir ki, buna ABŞ, Rusiya və Fransa həmsədr dövlətlər kimi ciddi reaksiya vermirlər. Belə gedişat nələrlə sonuclana bilər?