NEWTIMES

Ermənistanda vəziyyəti bu dəfə hərbçilər gərginləşdirib. Silahlı Qüvvələrin Baş Qərargahı ölkənin baş naziri Nikol Paşinyanı istefaya çağırıb. Bu barədə yayılan bəyanatı Baş Qərargahın rəisi, general-polkovnik Onik Qasparyan və 40-dan çox yüksək rütbəli hərbçi imzalayıb. Onlar arasında 19 general və ordu korpuslarının komandanları da var.

Bu gün Cənubi Qafqazda sülhün bərqərar olması, regionda uzun müddət davam etmiş münaqişənin tam aradan qaldırılması üçün yeni imkanlar yaranıb. Ermənistanla Azərbaycan arasında ötən ilin payızında 6 həftə davam etmiş müharibədən sonra regionda münasibətlərin normallaşdırılması, iqtisadi inteqrasiya prosesinə start verilib.

Azərbaycanın 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsində əldə etdiyi tarixi Qələbə böyük geosiyasi məkanda proseslərin geniş və bütöv mənzərəsini dəyişməkdədir. Müxtəlif səviyyələrdə həmin məqam aktiv surətdə analiz edilir. Siyasətçilər, diplomatlar və ekspertlər fikirlərini ifadə edirlər. Bu bağlılıqda Türkiyənin Xarici İqtisadi Əlaqələr Qurumunun Azərbaycan-Türkiyə İşgüzar Şurasının rəhbəri Səlcuq Akatın irəli sürdüyü təkliflər maraq doğurur. Burada həm konkret sosial-iqtisadi situasiyaya uyğun olan, həm də strateji aspektdə əhəmiyyət kəsb edən məqamlara toxunulur. Bizim üçün həmin məqamların prizmasından Azərbaycan-Türkiyə, Azərbaycan-Rusiya, Azərbaycan-İran və Rusiya-Türkiyə münasibətlərinin geosiyasi analizi aktuallıq kəsb edir.

Azərbaycanın 44 günlük döyüşlərdə qələbəsi heç şübhəsiz gələcəkdə də araşdırılacaq. Ancaq heç kimə sirr deyil ki, qələbənin qazanılmasında başlıca səbəb torpaqların Azərbaycana aid olması, bu istiqamətdə xalqla hakimiyyətin birliyi və Prezident İlham Əliyevin yürütdüyü ardıcıl siyasətdir. Dövlət başçısı keçirdiyi bütün görüşlərdə Qarabağın Azərbaycan torpaqları olduğunu, işğalçının bu ərazilərdən çıxmasını tələb edib. O həm müxtəlif dövlətlərin başçıları ilə rəsmi və qeyri-rəsmi görüşlərdə, həm də beynəlxalq toplantılarda bu məsələ ilə bağlı qətiyyətli mövqe sərgiləyib.

Ermənistanla Azərbaycan arasında Avropanın ən uzunmüddətli ərazi münaqişəsi 44 günlük qanlı müharibə ilə başa çatıb. Tərəflər ötən il noyabrın 10-da Rusiyanın vasitəçiliyi ilə üçtərəfli bəyanat imzalayıb. Ermənistanın Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionu və ona bitişik 7 rayondan silahlı qüvvələrini çıxarması, məcburi köçkünlərə geri qayıtmaq hüququnun verilməsi razılaşmanın əsas nəticəsidir. Son 30 ildə regional sabitliyə məhz bu problemlər ciddi əngəl yaradırdı.

Ermənistanda siyasi gərginlik davam edir. Sabiqlərin yenidən hakimiyyətə gəlmək istəyi vəziyyətə təkan verir. Keçmiş prezidentlər Robert Koçaryan və Serj Sarqsyan mövcud hakimiyyətə qarşı çıxışlarını daha da sərtləşdiriblər. Bu baxımdan Koçaryan daha fəal görünür. O, bir neçə gün əvvəl böyük siyasətə qayıtdığını elan edib. Ancaq heç vaxt siyasətdən getməyib, prezidentlik müddəti başa çatdıqdan sonra da Serj Sarqsyan vasitəsilə Ermənistanın həyatında mühüm rol oynayıb. O, böyük siyasətlə aktiv məşğul olduğu illərdə isə qanlı faciələrə müəlliflik edib.

Yaxşı nəticələr yalnız o halda mümkündür ki, bu addımlara qarşılıq verilsin. Lakin görünən odur ki, Ermənistan Azərbaycanın düşmənçiliyin aradan qaldırılması, inamın gücləndirilməsi istiqamətindəki addımlarına qarşılıq vermir. Halbuki, müharibəni bitirmiş mühüm razılaşmaların həyata keçirilməsi məhz qarşılıqlı güzəştlərdən, həqiqi səylərdən asılıdır.

Ölkədə iqtidarla kilsənin qarşıdurması da böyüyür

ABŞ başda olmaqla Qərb bloku Rusiyanın ədalətini Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə hörmət, Qarabağ məsələsinin həllinə münasibətlə ölçür. Cozef Baydenin hakimiyyəti dövründə ölkəsinin ədalətli olacağı istiqamətində fəaliyyət göstərəcəyinə ümid var. Bununla da o, prezident Baydenin senator Baydendən fərqli olduğunu göstərə bilər. Azından bunu Cənubi Qafqazda yaranan yeni şərait tələb edir.

Qafqazda sülh həyata keçirilməsi çətin olan arzu kimi qəbul edilməli deyil. Cənubi Qafqazdakı postsovet dövlətlərinin bu arzunu həyata keçirmələri ilk dəfə bu qədər mümkün görünür.